Merkez Bankası, YTL'nin seyrini araştırdı ve ilginç tespitlere ulaştı. Merkez'e göre bayramdan sonra piyasadaki YTL oranı yüzde 50'nin üzerine çıktı Anadolu kentlerinde kuruşa alışma süreci daha hızlı oldu. Hipermarketlerde kredi kartı ile alışveriş oranı yüzde 61'lerden yüzde 50'lere geriledi.
Yeni Türk Lirası ve Yeni Kuruş'a geçiş süreci süper marketlerin yüzünü güldürdü. Kuruşa alışkın olmayan esnaf ise satışlarda hayal kırıklığı yaşadı. Merkez Bankası, Kurban Bayramı sonrasında YTL ve Yeni Kuruş'un günlüğünü çıkardı. Bayram öncesinde TL'nin YTL'ye dönüşüm oranı yüzde 38'lerde seyrederken, bayram sonrasında tedavüldeki paranın yarısı YTL'ye dönüştü. Merkez Bankası yetkililerinin tespitlerine göre, gelir düzeyinin düşük olduğu Anadolu kentlerinde kuruşa geçiş sorunsuz olurken, büyükşehirlerde alışma süresi ise yavaş oldu.
MARKETLER AVANTAJLI Piyasada Yeni Kuruş'un yeterince kullanılmaması ise büyük marketlere yaradı. YTL'ye geçişle birlikte gerek 'aşağıya yuvarlama' yapılacağının açıklanması, gerekse KDV indiriminin fiyatlara yansıtılacağı sözü marketlerin cirosunu ve alışveriş sayısını da artırdı. Hiper marketlerde yüzde 60 civarında olan kredi kartlı alışveriş oranı yüzde 51'e geriledi. Bunda, küçük çaplı nakit alışverişlerin esnaftan hipermarketlere yönelmesi de etkili oldu. Esnafın yeni kuruşa hızlı uyum sağlamaması nedeniyle, vatandaşların daha çok marketleri tercih ettiği belirlendi. Eskiden alışverişlerin yüzde 60'ı kredi kartıyla, yüzde 40'ı nakit yapılırken bir ekmek, bir maydanoz, bir kalıp peynir için marketlere gelen ve nakit alışveriş yapan vatandaş, bu oranının değişmesine yol açtı. Küçük hacimli nakit alışveriş sayısındaki artış oranı, toplam ciroda kredi kartıyla yapılan alışverişin payını aşağıya çekti.
BÜYÜKŞEHİR ZORLANDI Anadolu'da YTL ve Yeni Kuruş çekilişinin hızlı olduğu Merkez Bankası verilerinde de gözlendi. Bu durum, "Anadolu halkı, geçim derdi içinde kuruşun hesabını yapıyor" şeklinde açıklandı. Kuruş kullanımının büyükşehirlerde yeterince yaygınlaşmadığı saptandı. Büyükşehirlerde esnafın kuruş kullanmak yerine, fiyatlarda yuvarlamayı tercih ettiği veya 'bozuk para yok' deyip, para üstü yerine, ürün verdiği bu sayede daha fazla mal sattığı anlaşıldı.
SAHTE YTL SORUNU YOK Merkez Bankası yetkilileri, sahte YTL banknotlara ilişkin haberleri ise, şöyle yorumladı: "Sahte banknotun vatandaşı yanıltma kabiliyeti esas ölçüdür. İlk aşamada vatandaşın, ikinci aşamada bankacılık sisteminin kandırılması, son aşamada ise Merkez Bankası'na sahte banknot gelmesi söz konusu olabilir. Eğer sahte banknotlar, Merkez Bankası'na kadar gelmişse ciddi sorun var demektir. Ancak Merkez Bankası'na intikal eden bir durum yok."
