On yıl önce alınan karar...

Sovyetler Birliği dağılalı beş yıl olmuştu. Özellikle Rusya ve Ukrayna'dan tekstil almak için Türkiye'ye akın başlamış, Laleli'de bavul ticareti patlamıştı.
Her zaman olduğu gibi işadamının geleceğe ilişkin öngörüsü de o dönemde harekete geçti.
TOBB Yönetim Kurulu toplantısında, Laleli'de bavul ticaretinin durumu görüşülürken, şu görüş ortaya atıldı:
"Bu iş bize uzun vadeli ekmek yedirmez. Ruslar bir süre sonra bavul ticaretini engellemek için gümrüklerinde önlem alır. Biz bugünden tedbirimizi alalım..."
Tartışmalar sonucunda, ortak görüşte birleşildi:
"O zaman, Laleli'yi biz oralara taşıyalım..."
Sonuçta, Batı Avrupa başkentlerinde yer alan ve birçok kişinin dakikalarca dış duvarındaki saatlerin dansını izlediği, içinde ihraç ürünlerinin de satıldığı, İsviçre Merkezleri (Swiss Center) modelinde karar kılındı.
İlk olarak, bavul ticaretinin en çok yapıldığı Moskova hedef olarak seçildi.
Dönemin Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez, eski TOBB Başkanı Fuat Miras ile eski TİM Başkanı Okan Oğuz kolları sıvadı ve iş süratlendirildi.
Moskova hükümeti ve belediyesiyle yapılan görüşmeler sonucunda yer belirlemesi yapılıp, yarın açılışı yapılacak olan TOBB-TİM Türk Ticaret Merkezi'nin temeli atıldı.
Ticaret Merkezi'nin kurulması kararının alınmasından dokuz yıl sonra 2004 başında Moskova yönetiminden beklenen açıklama geldi:
"Bin doların üzerindeki değerdeki malların insan beraberinde getirilmesi yasaklanmıştır..."
Merkezin inşası devam ederken, toplam 40 bin kapalı alana sahip olan ve 55 mağaza, kafeler, restoranlar ve altı salonu bulunan 600 koltuk kapasiteli sineması kiralandı.

KOBİ deneyimi
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Moskova'daki merkezin bir ilk olduğunu, yakın gelecekte buna yenilerinin ekleneceğini belirterek şöyle dedi:
"ABD, Fransa, İngiltere, Almanya ve Ukrayna'da da benzer ticaret merkezlerini yakın gelecekte açacağız..."
Hisarcıklıoğlu'na göre, Türkiye Rusya ile ticaretinde, Küçük ve Orta Boy İşletmeler'deki (KOBİ) deneyimi ve bu ülkede kendini kanıtlamış müteahhitlik hizmetleriyle başarı elde edebilir.
Petrol devlerinin milyarlarca dolarla ifade edilen yatırımlarıyla Rusya'da yarışmak da zaten Türk şirketleri açısından hayal dahi edilmesi zor bir durum.
Hisarcıklıoğlu, KOBİ başarısının sadece Türk şirketleri açısından değerlendirilmemesi gerektiğini de vurguladı.
Bu deneyimi Rusya'ya aktarmak istediklerini belirterek şöyle dedi:
"Basitçe anlatmak gerekirse, Rusya'da buğday da, un fabrikası da var. Ancak, 100 kilometre öteden buğdayı toplayıp un fabrikasına getirecek işletme anlayışı yok. Biz Ruslar'a bu konudaki deneyimlerimizi de aktaracağız..."

Serbest bölgeler
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ankara ziyaretinde de dile getirilen 25 milyar dolarlık ticaret hacmine sadece KOBİ deneyimi ile mi ulaşılacak? Eski Bakan Yalım Erez'le dün sohbet ederken, on yıl önce aldıkları bir kararı da şöyle açıkladı:
"O tarihte Moskova'ya ticaret merkezi kurma kararı alırken, Karadeniz 'de serbest ticaret bölgeleri kurulması için de çalışmaların başlatılması gerektiği görüşünde birleşmiştik. O dönemdeki hedefimiz, Karadeniz'e kıyısı bulunan başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere, her ülkede bir serbest ticaret bölgesi kurulmasını sağlamaktı. Biz de Samsun ve Trabzon 'da benzer şekilde serbest ticaret bölgeleri kuracaktık. Amacımız, Karadeniz'i bir ticaret gölüne çevirmekti."
Erez, bunları söyledikten sonra TOBB ve TİM'in bu konuda önemli mesafe aldığını ve yakında serbest ticaret bölgelerinin açılışının yapılacağına inandığını da kayda geçirdi.
Bavulla başlayan, müteahhitlik hizmetleri ile gelişen Türkiye-Rusya ticari ilişkileri serbest ticaret bölgelerinin de kurulmasıyla yeni bir boyut kazanacak.
Bu da beraberinde diplomatik ve siyasi ilişkileri geliştirecek.
Rusya Devlet Başkanı Putin'in, Başbakan Erdoğan'a dün başlayan Moskova gezisinde gösterdiği ilgi de bunun bir yansıması...