  |
|
Bizans'ın çocukları mıyız?
Fransa Cumhurbaşkanı Chirac'ın, Türkiye'nin AB üyeliğine destek verirken sarf ettiği 'Türkiye'nin Avrupalı olmadığını söylemenin anlamı yok; hepimiz Bizans'ın çocuklarıyız' sözü, tarihçiler arasında tartışmalara yol açtı (SABAH, 17 Kasım 2004).
Türk ya da Türkiye kültürü bir sentezdir. Bu sentezin kaynaklarından ya da öğelerinden biri de 'yerel öğe'dir. (Diğerleri; Türk öğesi, İslam öğesi, Osmanlı öğesi ve Batı öğesidir). Bu öğenin, alt kaynakları da Türklerden önceki dönemlerde Anadolu'da yaşayan Etiler, Frigler, Romalılar ve Bizanslılar gibi ulusların ya da toplumların bıraktıkları tarihi eserler ve toplumsal değerlerdir. Osmanlı'dan çok önce, Bizanslılarla yan yana yaşayan Anadolu Selçukluları ile Bizanslılar arasında kültürel etkileşim olduğu bir gerçektir.
Her iki kültürün ilk kaynağının, dolaylı olarak Helen-Suriye kültür bireşimine dayandığı düşünülürse, Bizans'ın, Selçuklular'dan da önce Arap kültürüyle etkileştiği ve böylece Bizans, Selçuklu ve Osmanlı kültürlerinin Doğu kültürünün izlerini taşıdığı ortaya çıkar. Örneğin, Bizans ve Osmanlı siyasal ve kültürel hayatında önemli yer tutan dini başkan 'Şeyhülislam ve Başpiskopos'la 'kubbe' (cami ve kilisede), Doğu kültürünün, her iki kültürde yer almış ortak görünüşlerinden ikisidir. Bunlara, Bizans'tan etkilenilen 'imparatorluk' kurumunu da eklemek yanlış olmaz. Chirac'ın anlatmak istediği sanırım bunlardır. Sonuç olarak biz Bizans'ın çocukları değiliz; ama kültürümüzün -özellikle siyasal ve dinsel kurumlarda- Bizans kültüründen önemli ölçüde etkilendiği söylenebilir. Dr.ŞERAFETTİN YAMANER-İSTANBUL
|
