kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cuma
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Yemek yerken zarafet önemli
Yemek yerken zarafet önemli


En iyi sofra adabı, yemeğin, insanın gözüne batmayan, mütevazı, abartısız biçimde, belli kuralları uygulayarak yenmesi olarak özetlenebilir. Başlıca kural da ne pahasına olursa olsun, konukları küçük düşürmemek ve onları utandırmamak
Ben kendi hesabıma, görgü kurallarıyla ilgili yazılardan pek hoşlanmam. Bu antipatimin nedenini şöyle bir düşündüm. Sanırım birkaç gerekçesi var. Her şeyden önce, bu tür yazılarda ukalâ bir tavır, sanki işaret parmağını sallayarak konuşan bir başöğretmenin otoriter tavrı gizlidir; "Bu böyle yapılır, şu kesinlikle şöyle yapılmaz" diye. Antipatik gelen bir yan da bu tür yazıların, okuru, sanki görgüsüz ve bilgisiz biri gibi görmesi sanırım. Bu hafta ikincisini sunduğum görgü yazılarımın okuru küçük düşürmek ve yazarını bu konunun uzmanı göstermek gibi bir amacı olmadığına sizi temin ederim. Ancak adı üstünde, "görgü kuralları". Bir kez kurallar sıralanmaya başladığında, bunların sıradan bir park gezintisinde bile karşımıza çıkan, "çimenlere basmayın!", "köpekle girilmez", "çiçek koparmayın" türü yüksek tonda uyarılar haline dönüşmesi kaçınılmaz oluyor. Bu hafta sofrayla ilgili görgü kurallarına ucundan kenarından girmek niyetindeyim. Aslında sofra adabı, iyi İstanbul Türkçe'si konuşmak gibi. Örneğin "a" harfinin üzerindeki aksanların onu daha uzun seslettiğini, yumuşattığını daha ilkokul ikinci sınıftan itibaren hepimiz bildiğimiz halde, radyo spikerlerinin çoğunun bunu başaramamalarından, aslında bir şeyi bilmekle günlük yaşamda uygulamanın aynı şey olmadığı ortaya çıkıyor. Bir kez yanlış sesletilmiş bir sözcük, insanın kulağını tırmaladığı gibi, görgüsüzce bir davranış da insanın huzurunu kaçırmaya yetiyor. En iyi sofra adabı, özetle yemeğin, insanın gözüne batmayan, mütevazı, abartısız biçimde, belli kuralları uygulayarak, zarif biçimde yenmesi. Adabıyla yenen yemekte dikkat sofradaki diğer kişilerde olmalı. Gerek sohbetin sürdürülmesine, gerekse diğer kişilerin yemek sırasında ihtiyaç duyabilecekleri şeyleri hemen görüp bunları yerine getirmeye özen gösterilmeli. Pratik bir örnek vermek gerekirse, evde yemek yeniyorsa ya da restoranda o sırada ortada servis elemanı yoksa, ekmek, şarap, masanın bir ucundaki bir meze tabağı gibi şeyleri bunlara ihtiyaç duyan masadaki kişilere iletmek, sofra adabının öncelikli kurallarından sayılıyor. Zarif biçimde yemek yeme kurallarını daha iyi anlayabilmek için sofra takımlarının bu konudaki rolüyle başlamakta yarar var. Bıçak, şık bir sofranın en önemli avadanlığı. Çok eskiden beri gelen kurala göre, yemekte çatal bıçaksız kullanılıyorsa, sağ elde tutuluyor; öyle sapını üstten avuçlayarak değil, sap avuç içine baş parmakla üstten bastırılarak, işaret parmağı ile de yandan destekleyerek... Öte yandan, bıçağın da mutlaka sağ elle kullanılması, mümkün olduğu kadar yukarıdan, saptan tutulması, işaret parmağı ile bıçağın ortalarına doğru bastırılmaması isteniyor. Bunun da nedeni, bıçağın kesici tarafının yemeğe girmiş olabileceği ve parmağa da bulaşabileceği.

ÇATAL, BIÇAK KULLANIMI
Sofranın evrimi içinde bıçak ilkel yemek yeme davranışlarımızın, kaşık ise sürekli gelişen uygarlığın simgesi sayılır. Çatalsa, sofralara 17. yüzyılda girmiş. Gerek bıçakla birlikte, gerekse tek başına sofrada yer almış. Bugün de örneğin bazı giriş yemeklerinde çatal tek başına kullanılabiliyor. O zaman sağ elle tutulmaya devam ediliyor. Ancak bıçakla ya da kaşıkla birlikte kullanıldığında, sol ele geçiyor, bu kez avucun içinde, uçları aşağı gelecek biçimde tutuluyor. Kaşığa gelince, onun da sağ elle, orta parmakla tutulup baş parmakla desteklenerek kullanılması gerekiyor. Adabı muaşeret otoriteleri parmak sallayarak uyarıyorlar: "İster muhallebi yiyin, ister çorba için, kaşığı daima yan tarafından ağzınıza götürün. Sakın ola, torpil gibi baştankara ağzınıza daldırmayın!" diye. Çatal bıçak kullanma konusunda ülkeden ülkeye farklılıkların bulunduğunu gözledim. Örneğin Avrupalılar burada belirttiğim biçimde çatal sol, bıçak sağ elde, her ikisini bir arada kullanarak yemek yerlerken, Amerikalılar bıçakla yemeği ufak lokmalara böldükten sonra onu bırakıyor, çatalı sağ ele alarak yemeye devam ediyorlar. Sadece Amerikalılar'ın bulunduğu bir toplulukta bu hiç de görgüsüzlük sayılmıyor. Uygarca yemek yeme aksesuarlarından biri de peçete. Ama bugünün kağıt peçeteleri değil, büyük, dizlerin üzerine konan kumaş peçeteler. Bunlar gerçekten diz üstünde durmalı ve hiçbir zaman kayıp düşmesin diye örneğin pantolon kemerine kıstırılmamalı. Yemek bittikten sonra da katlanmadan tabağın yanına bırakılmalı. Çok şık ziyafet sofralarında bulunan, gündelik hayatımıza ise hiçbir zaman girmemiş, kâse içinde bir dilim limonla getirilen suyun içmek için olmadığını, belki hayatında hiçbir zaman bununla karşılaşmayacak kişilerin bile bilmelerinde yarar var. Parmaklar yemek sonrası bu suya daldırılıp, ardından peçeteye kurulanmak suretiyle temizleniyor. Günümüz kebapçılarında yemek sonrası getirilen kolonyalı mendillerin kibarcası denebilir. Bu parmak temizleme kâsesiyle ilgili ilginç bir de anekdot var. İngiltere'nin eski kraliçelerinden Victoria, saraya ve kraliyet ailesine sürekli saldıran bir gazeteciyi protokol görevlilerinin itirazlarına rağmen yemeğe davet etmiş. Gazeteci, yemek sırasında sofrada bulunan, içinde limon dilimi yüzen suyu bir süre sonra kafasına dikip içmiş. Etraftakiler kıkırdamaya başladıklarında, Kraliçe onlara öldürücü bir bakış fırlattıktan sonra, o da kâseyi alıp son yudumuna kadar içmiş. Kıssadan hisse; görgü kurallarının en başında geleni, ne pahasına olursa olsun konukları küçük düşürmemek, onları utandırmamak. Onlarla birlikte görgüsüzce davranmak gerekse bile...

SOFRANIN evrimi içinde bıçak ilkel yemek yeme davranışlarımızın, kaşık, sürekli gelişen uygarlığın simgesi sayılıyor. Çatalsa sofralara ancak 17. yüzyılda girmiş, bıçakla birlikte ya da tek başına yer almış

DİĞER YAŞAM HABERLERİ
 Lakerdanın tam mevsimi
 Bu şehir arkamdan geliyor
 Çıtır çıtır taze börekler
 Bir Ömrün Kıyılarında
 Başka bir şehirde yaşamam imkansız
 Dünyanın en tatlı hediyesi çikolata
 Kozmetikte doğal mucizeler
 Görgü diploma kadar önemli
 Kuruyemişin keyfi başka şeye benzemez
 Tahminler elinizin altında
 Bu şehir benim için hastalık gibi
 Şarap bakkaldan sofraya getirilmez
 Sizin kahveniz hangisi?
 Kendi turşunuzu kendiniz kurun
 Atatürk dijital fotoğraf arşivi projesi
 Sezen mantı Özcan şiş sever
 Salondaki yerinizi ayırtın
 Kadıköy'de karnaval coşkusu
 Batan geminin içkileri satılıyor
    Yazarlar
    Alışveriş
  » Yaşam
    Ajanda
    Güncel
    Gezi
BALÇİÇEK PAMİR
Babamdan kalan geleneksel usulle balık...
Yağışta ikinci gün eziyeti
Yağışta ikinci gün eziyeti
İstanbul'da dün de etkisini sürdüren sağanak yağış nedeniyle trafik...
Alanya'da hortum plajları vurdu
Alanya'da hortum plajları vurdu
Her şeyi savurdu
Antalya'nın Alanya ilçesinde dün sabah...
'Ruhsatlı' suç örgütü
Sedat Peker ve iki kardeşinin de aralarında bulunduğu 34 kişi...
Neşter'de 'en ağır' ceza
Yargıtay, Neşter Operasyonu sonunda 3. Ceza Dairesi üyesi Ergül...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Bilgi ve Yaşam | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.