Dünya Ticaret Örgütü kararıyla tarımda desteklerin kaldırılması ve gümrük vergilerinin indirilmesi Türkiye'yi etkileyecek. Karar, prim desteği verilen pamuk ve ayçiçeği ürünlerinde sorun yaratabilir.
Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) Tarım Çerçeve Kararı desteleme alımlarını ortadan kaldırırken, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde tarım sektörünün yeniden yapılanması gerekecek. Tarımda destekleme tutar ve oranlarının çok düşük olması nedeniyle, DTÖ'nün kararında iç destekler konusunda üretim değerinin yüzde 10'u düzeyinde belirlenen istisna, Türkiye açısından şimdilik risk oluşturmuyor. Tarım Bakanlığı, DTÖ Tarım Anlaşması kapsamında alınan Çerçeve Kararı'nı değerlendirirken, istisnanın yüzde 10'un altına çekilmesi halinde, prim desteği verilen pamuk, ayçiçeği, soya fasulyesi gibi ürünlerde sorun yaşanabileceğine dikkati çekti. DTÖ Tarım Anlaşması'nda tarıma verilen iç destekler, Kırmızı Kutu, Mavi Kutu ve Yeşil Kutu olmak üzere üç kategoride değerlendiriliyor. Türkiye'deki desteklerin büyük bir bölümü (genel tarım hizmetleri-araştırma, yayım-kontrol denetim- bölgesel ve kırsal kalkınma destekleri, Doğrudan Gelir Desteği-DGD ve sosyal destekler, hayvancılık destekleri) Yeşil Kutu kapsamında değerlendirildiğinden, Çerçeve Karar kapsamındaki müzakerelerin bu destekleri etkilemesi beklenmiyor.
PAMUK VE AYÇİÇEĞİ Tarımsal ürün üretim ve pazarında bozucu etki yapan girdi destekleri, fiyat yolu ile desteklemeler ve primler, kredi sübvansiyonları, Kırmızı Kutu kapsamında değerlendiriliyor. Türkiye'nin uyguladığı pamuk, ayçiçeği, kanola, soya, et-süt primleri, tarımsal kredi sübvansiyonları, TMO'nun alım desteği, yem bitkileri desteği bu kapsamda. Bu desteklerin tüm ülkelerce azaltılması öngörülürken, Türkiye'nin de dahil olduğu Gelişme Yolundaki Ülkelere (GYÜ) daha uzun sürede daha az miktarda indirim ayrıcalığı verilmesi kararlaştırıldı. İndirim süre ve miktarları da müzakerelerde belirlenecek. Türkiye'nin uyguladığı girdi destekleri, fiyat yolu ile desteklemeler ve prim destekleri toplam destekleme bütçesinin çok az bir bölümünü oluşturuyor. Bu desteklerin, toplam ürün değerinin GYÜ'lerde yüzde 10'unu, Gelişmiş Ülkelerde (GÜ) ise yüzde 5'ini geçmemesi yönünde ilke kararı alınırken, bu oranların daha aşağı düşürülmemesi gerekiyor. Yetkililer, bu kapsamdaki TMO alımlarının 2 milyon ton civarında kalması halinde desteklerin DTÖ Çerçeve kararı açısından risk oluşturmadığını, ancak alım miktarının önceki yıllarda olduğu gibi 5-8 milyon tonlara çıkması halinde risk oluştuğunu kaydetti.
fiyat yolu ile desteklemeler ve primler, kredi sübvansiyonları, Kırmızı Kutu kapsamında değerlendiriliyor. Türkiye'nin uyguladığı pamuk, ayçiçeği, kanola, soya, et-süt primleri, tarımsal kredi sübvansiyonları, TMO'nun alım desteği, yem bitkileri desteği bu kapsamda. Bu desteklerin tüm ülkelerce azaltılması öngörülürken, Türkiye'nin de dahil olduğu Gelişme Yolundaki Ülkelere (GYÜ) daha uzun sürede daha az miktarda indirim ayrıcalığı verilmesi kararlaştırıldı. İndirim süre ve miktarları da müzakerelerde belirlenecek. Türkiye'nin uyguladığı girdi destekleri, fiyat yolu ile desteklemeler ve prim destekleri toplam destekleme bütçesinin çok az bir bölümünü oluşturuyor. Bu desteklerin, toplam ürün değerinin GYÜ'lerde yüzde 10'unu, Gelişmiş Ülkelerde (GÜ) ise yüzde 5'ini geçmemesi yönünde ilke kararı alınırken, bu oranların daha aşağı düşürülmemesi gerekiyor. Yetkililer, bu kapsamdaki TMO alımlarının 2 milyon ton civarında kalması halinde desteklerin DTÖ Çerçeve kararı açısından risk oluşturmadığını, ancak alım miktarının önceki yıllarda olduğu gibi 5-8 milyon tonlara çıkması halinde risk oluştuğunu kaydetti.
