kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Euro 2004
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Servet Yildirim @ SABAH
 

Dolar ve lira

Yeryüzünde en çok kullanılan sözcükler arasında dolar, eminim, ilk sıralarda yer alıyordur. Dünyadaki yaklaşık 30 ülkenin para birimi dolar adını taşıyor. En yaygın para birimi olmanın da ötesinde anlamları var. Dolar, kelime olarak ticaretin ve hırsın hatta açgözlülüğün sembolü oldu.
Dolar İngilizceye ilk olarak "doler" şeklinde girmiş. Almanca bir kelime olan ve 16'ıncı yüzyılda Alman eyaletlerinde kullanılan büyük gümüş paralar için kullanılan "taler"den geliyor. Taler ise Joachimstaler sözcüğünün kısaltılmışı. Joachimstaler
Joachim vadisi, yani paraların yapıldığı gümüşün çıkarıldığı yer. Bugünkü Çek Cumhuriyeti'nde Erzgebirge dağlarındaki Jachymov kenti yakınında bulunuyor.
Doların İngilizcesi olan "dollar" 1700 dolaylarında bugünkü halini almış. 1785'te Amerika'nın resmi para birimi olarak kabul edilmiş. Bugün ise dünyanın en güçlü ve en çok tercih edilen para birimi. Merkez Bankalarının tuttukları döviz rezervlerinin yüzde 69'u dolardan oluşuyor. Her ne kadar Merkez Bankaları rezervlerindeki doların payını azaltıp, başta euro olmak üzere diğer para birimlerinin payını artırmak isteseler de henüz bunu yapabilmiş değiller. Ama doların saltanatını sarsacak böyle bir tehlike teorik olarak her zaman mevcut. İkinci tehlike ise şu ana kadara dolar cinsinden fiyatlanan petrolde euro cinsi fiyatlamaya geçilmesi. Ürettiği petrol ve gazın önemli bir bölümünü Avrupa'ya ihraç eden Rusya bunu daha önce birkaç defa dillendirmişti. Saddam da iktidardaki son günlerinde ABD ekonomisine darbe vurmak amacıyla böyle bir çağrı yapmıştı ama bir sonuç çıkmadı.
FED'in bu haftaki çeyrek puanlık faiz artırımdan sonra doların yönüyle ilgili tahminler de yeni bir şekil kazandı. Çarşamba günkü artışın ardından yıl sonuna kadar her biri çeyrek puanlık bir kaç artış daha gelebilir. Son dört yıldır ilk defa faiz artıran FED'in bu artırımlarının önümüzdeki dönemde de süreceği beklentisi doları güçlü tutabilir.
TCMB ne yapacak?
Dışlarda FED ve dolar konuşulurken içeride de pazartesiden itibaren Merkez Bankası ve Türk lirası konuşulmaya başlanabilir. Haziran enflasyonu bugün açıklanıyor. CNBC-E'nin aylık anketine göre piyasa beklentisi TEFE'de yüzde 0.2 ve TÜFE'de ise yüzde 0.1. TÜFE'deki rakamın çok daha iyi olacağı, hatta eksi çıkacağını bekleyenler de var. Enflasyonun tahminlere uygun çıkması Pazartesiden itibaren Merkez Bankası faiz indirimlerini tekrar gündeme taşıyacak ve banka üzerinde "faizleri indir" baskısı yaratacaktır.
Merkez Bankası zor bir noktada bulunuyor. İndirse bir türlü, indirmese bir türlü? Dayanıklı tüketim mallarının iç talep içindeki ağırlığı biliniyor. Dolayısıyla olası bir faiz indirimi tüketici kredilerinde yeni bir düşüş dalgasını da beraberinde getirebilir. Sonuçta iç talep daha canlanabilir ve ithalat patlayabilir.
Öte yandan faiz indirmezse ne olur? FED'in faizleri çeyrek puan artırmasıyla bir beklenti daha gerçekleşti ve uluslararası piyasalar biraz rahatladı. Bizim gibi gelişmekte olan piyasalara fon girişleri yavaş yavaş başladı. Böyle bir ortamda faizleri yüksek tutmak bu girişi daha çok hızlandırıp, liranın daha fazla değer kaybetmesine yol açabilir. Ondan sonra malum tartışmalar yeniden başlar. Faiz yüksek kalırsa ithalat bu defa da kurdan gelen destekle artabilir. Hükümetin sözünü ettiği orta vadeli program ve programın IMF desteğini alıp almayacağı belli olsaydı, Merkez Bankası'nın karar alması biraz daha kolaylaşırdı ama program tarafı belirsizlik. Yani sizin anlayacağınız Merkez Bankası'nın işi zor...

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Dolar ve lira   / 03-07-2004
 Merkez Bankası haklı çıktı   / 01-07-2004
 Bankacılık normale dönüyor   / 29-06-2004
 Kötü bir haber   / 26-06-2004
 Ekonomide zor dönem   / 24-06-2004
 IMF neden gecikti?   / 22-06-2004
 Türk bankalarına yabancı ilgisi   / 19-06-2004
 Petrol fiyatları tekrar yükselebilir   / 15-06-2004
 IMF ile dördüncü bir yol daha var   / 12-06-2004
 Enflasyondaki düşüş kalıcı mı?   / 10-06-2004
İLKER SARIER
Çok "matrah" bir durum!
Gece servisinden sevgili...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
İşin düğümü yılın sonunda
Mali piyasalar yılın ikinci...
SERVET YILDIRIM
Faiz indirimi için erken
Beklenildiği gibi enflasyon...
KAHRAMANLAR gibi karşılandılar
Yunanistan sabaha kadar kupa sarhoşluğu yaşadı. Şampanyalar...
Azrail denizde nöbette
Mudanya'da 18 yaşındaki Özlem denize düşen kardeşini kurtarmak için...
IMKB
E: 18,555 D:% 0.75
DOLAR
S: 1,439,000 D:% -0.96
EURO
S: 1,768,000 D:% -1.06
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.