kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Euro 2004
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
  » Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
    Kampüs
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Refik Durbas @ SABAH
 

Roman kahramanı Dinamo

Geçen pazar "AKTÜEL PAZAR" da Mehmet Altan "Bir meydan, bir heykel, bir yazar..." başlıklı yazısında yerel seçimler nedeniyle Trabzon izlenimlerini aktarırken "hafızasında daha alt bir rafa yerleştirdiği" Hasan İzzettin Dinamo'dan da söz ediyordu. Çünkü, Trabzonlular bir meydana, "çektiği acıları anlatmayan, o muhteşem eserleriyle övünmeyen, kıymetinin bilinmemesinden yakınmayan" Dinamo'nun bir heykelini dikmişlerdi. Altan, yaşamını Menekşe'de bir gecekonduda tüketen Dinamo'nun hayat hikayesini özetledikten sonra "Keşke kendisi de bunu görebilseydi" diyerek bitiriyordu yazısını... Altan'ın "hafızasının alt rafı"nda sakladığı Dinamo ile ilgili anıları, beni 1992'de "Sarmal Yayınları" arasında çıkan "Şair Cezaevi Kapısında" kitabımda anlattıklarıma götürdü. Türk şiirinin tarihi biraz da cezaevlerinin tarihi değil miydi? Dinamo da işte bu tarihi yazanlardan biri... 1935'te Sivas Öğretmen Okulu öğrencisiyken trenin bu kente ilk gelişi nedeniyle uzun bir şiir yazar: "Tren"... Fakat şiir, zamanın başbakanı İsmet Paşa'nın tren siyasetine aykırı bulunacak ve Dinamo "yukarıdan gelen emir" ile Ankara Ağır Ceza'da dört yıl hüküm giyecektir. Üstelik şiirin tek müsveddesi, polis marifetiyle İsmet Paşa'nın eline kadar gittiği için de kayıplar hanesine yazılacaktır. 1939'da cezasını tamamlar ve İstanbul'a gelir. Atatürk'ün bir söylevinden esinlenerek "Vatan Şarkısı" başlıklı şiiri Suat Derviş'in sahibi olduğu "Yeni Edebiyat" dergisinin 25. sayısında yayınlanır. Şiir, yayınlandıktan sonra dergi kapatılır ve Dinamo sıkıyönetim mahkemesine verilir. Karşısında liseden arkadaşı Halet, savcı olarak durmaktadır ve Dinamo'nun "Altındağ diye hayali bir ülke yaratarak bunun aracılığıyla komünizm propagandası yapması" üzerine ağır bir suçlama hazırlamıştır. Dergi kapatılacak ve Dinamo, "Vatan Şarkısı" ile birlikte sekiz şiirinden dolayı bir yıl hüküm giyecektir. Bu sırada yedeksubaylık hakkını kazandığı halde askerliği gündeme gelir. Önce er olarak bir kıtaya verilir. Burada öldürüleceği haberini alınca firar eder, İstanbul'da kalacağı yeri olmadığından Karacaahmet mezarlığında saklanır. Yakalanınca iki ay hücrede kalır. Bir yıllık yargılama sürecinden sonra bir yıl ağır hapis cezasıyla eski kıtasına teslim edilir. Garnizon mahkemesi tarafından altı ay hapse mahkum edilir. Bu cezanın bitiminde ise önce Erzincan'a, ardından Pülümür'e ve Muğla'ya sürgüne gönderilir. Bu askerlik serüveni yedi yıl sürecek ve 1949'da yakasını kurtarabilecektir. Şimdi bir başka parantez açmak istiyorum.. Daha geçenlerde yitirdiğimiz sevgili Suphi Nuri İleri'nin derlediği "Yeni Edebiyat Şiir Antolojisi"ne "önsöz" niyetine "Yeni Edebiyat şiirlerinin anımsattığı unutulmuş günler"i yazan Rasih Nuri İleri, Dinamo'nun bir başka Yönünün perdesini aralamaktadır. Nazım Hikmet'in şiirleri adeta bir parti bayrağı misali dalgalanırken Nazım, Komintern kararıyla Türkiye Komünist Partisi'nden dışlanmış durumdadır. Bu dönemde parti, Nazım'ın yerine yeni bir "Parti Şairi" aramak gereğini duyar. Bu şair de Dinamo'dur.

OLAYLI DÜĞÜN
Rasih Nuri, İstanbul Emniyet Müdürlüğü 1. Şube Müdürü Parmaksız Hamdi'nin "Bu komünistler bizi uyuttu, Dinamo'nun düğününü atladık, önemini anlayamadık" diye hayıflandığı Dinamo'nun "olay"lı düğününden de söz eder. Dinamo, TKP Politbüro üyesi Halil Yalçınkaya'nın kızı ile evlenecektir. Yalçınkaya, yıllarca polisi uyutabilmiş, tutuklamaların dışında kalmış, ancak 1950 tevkifatında gerçek sıfatıyla ele geçirilebilmiştir. "Oysa" diyor Rasih Nuri, "benim neslim komünistlerinden her biri için Dinamo'nun düğününde bulundum diyebilmek adeta bir icazet, bir unvan niteliği taşımaktaydı. Gizli Parti'nin bütün yöneticileri, ileri gelenleri o düğünde bulunmuş, düğün adeta bir parti toplantısı, genel kurulu niteliği kazanmıştı. Reşat Fuat'tan Abidin Dino'ya kadar..." Yani TKP, bir anlamda bu düğünle kongresini yapmaktaydı... Trabzonlu kadirşinas hemşehrileri heykelini diktiğine göre, Dinamo'nun inancı uğruna çektiği bunca "eziyet" de bir romanda yaşamasını sürdürür bir gün elbet...

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Aynasına akan gökkuşağı   / 13-06-2004
 Şiir, ahlaklı mıdır?   / 06-06-2004
 Hayal ve ötesi...   / 23-05-2004
 Rüzgarın anayurdunda   / 16-05-2004
 Kuklalar, "Il Trovatore"yi seslendirdi   / 09-05-2004
 Bir kayıp kuklacı   / 25-04-2004
 Matbaa, yangını söndürür müydü?   / 18-04-2004
 Roman kahramanı Dinamo   / 11-04-2004
 Ankara, Afyon, Dikili   / 04-04-2004
 Kitapların belleği: Kütüphaneler   / 28-03-2004
    Aktüel Pazar Yazarlar
    Güncel
    Hobi
    Röportaj
    Gurme
  » İyi Yaşa
REFİK DURBAŞ
Dağlarca 90 yaşında
Yıl 1972. Cemal Süreya, Tahsin...
Ağaçta uyuyarak ruhunu iyileştiriyor
Ağaçta uyuyarak ruhunu iyileştiriyor
Bir zamanlar şarkılarını insan hakları ve barış için söyleyen Joan...
Her şarkıya bir parçamı verdim
Her şarkıya bir parçamı verdim
Bir kuşağın dilinden düşmeyen şarkılar "Söz Vermiş Şarkılar"...
Şimdi parti zamanı
Bütün yıl boyunca üniversite sınavlarına hazırlanan gençler bir yılın...
Tüketicinin el kitabı
Tüketicileri Koruma Vakfı ilginç bir ansiklopedi hazırladı. Kitapta...
Sushi tutkunlarına
Sıcakların gelmesiyle, pek çok restoran yaz mönülerini oluşturmaya başladı.
Buz gibi tatlar
Beyoğlu Çiçek Pasajı girişindeki Şarabi, sıcaklardan bunalanların içine su...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Bilgi ve Yaşam | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.