  |
|
Kurtarayım derken kötürüm bırakmayın
Felçlerin sorumlusu; kazalardan çok ilkyardım hataları... O anki panikle, hastayı kurtarmak adına yapılan hatalar, kişinin ömür boyu felçli kalmasına neden oluyor. Her türlü kazada, baş ve boyun bölgesi mutlaka sabitlenmeli.
* Kazazedenin omuriliğine zarar vermeden, ilkyardım nasıl yapılır?
Kazazedenin şuuru açıksa, ilk olarak el ve ayak parmaklarını oynatmasını isteyin. Oynatmakta sıkıntı çekiyorsa ya da his kaybından bahsediyorsa, bu kazazede asla yerinden kıpırdatılmamalı. Çünkü hayat boyu felç kalabilir. Hatta nefes alamayıp ölebilir. Eğer yanınızda boyunluk varsa, mutlaka onu taktıktan sonra müdahale edin.
* İlkyardım için herkese boyunluk takılmalı mı?
Travma boyunluğu aslında her arabada zorunlu olarak bulunması gereken ilkyardım malzemelerinden biridir. Ayarlanabilir oldukları için her uzunluktaki boyuna, hatta çocuklara bile takılabilir. Ancak yeni doğan bebekler için farklı bir boyunluk kullanmak gerekli. Her türlü travmada, bir kişinin bile tek başına takabileceği kadar basit uygulanabilir. Boyunluk sayesinde, kazazede şuurunu kaybetse bile, boynu sağa, sola, öne, arkaya düşmez. Hastanın ek zarar görme riskini azaltır.
* Kazalarından sonra omurilik zedelenmesi olup olmadığını nasıl anlarız?
Omurilik zedelenmelerinde; idrar kaçırma, hastanın büyük abdestini kaçırması, idrar ya da büyük abdest yapamaması, ayaktayken düşme, spastik görünüm bu risk için ilk ipuçlarını verir. Ayak baş parmağı tabana doğru kıvrılma eğilimine girer. Eller gövdeye doğru, saate bakıyor gibi bir hal alır. Şuur kaybı kafa travmalarında söz konusudur omurilik zedelenmelerinde pek ipucu vermez.
* Olay yerinde hiçbir yerini kıpırdatamayan kazazedenin, omuriliği mi zedelenmiştir?
Hayır. MR çekilip, radyolojik tetkikler yapılıncaya kadar, bir hastanın ilerisi için felç olup olmayacağını söylemek zordur. Bazen kaza sonrası aşırı adale sıkışmalarına bağlı olarak, geçici hareket problemleri yaşanabilir.
SIĞ SULARA ATLAMAYIN
* Şimdi yaz yaklaşıyor, sığ sulara balıklama atlama durumunda yaşanan omurilik zedelenmelerinde ne yapılmalı?
Sudaki boyun travmalarına tek başına müdahale edilmez. En az iki kişi olmalıdır. Bir kişi yalnızca baş ve boyunla ilgilenmeli. İki elle kazazedenin boynundan başlayarak, başı ve boynu ayakta durur pozisyonda, katlamadan, boynu kıvırmadan sudan çıkarmak gerekir. Suda ulaşılan kazazedeye de, trafik kazası geçiren ya da tepe üstü yüksekten düşen bir kişiye uygulanan ilkyardım yöntemleri kullanılmalı. Omurga tahtası hastanın sırtına sabitlenir, suda boyunluk takılır ve o şekilde hasta kıyıya çıkarılır. Kazazedeyi değil sallamak, boyun travmasından şüpheleniliyorsa eğer, başını sağla sola bir çevirmemek gerekli. Öncelikli müdahale; soluk alıp vermesini sağlamaktır, ancak bunu yaparken hastanın boynuna zarar verirseniz, hayatı boyunca sakat kalmasına yol açabilirsiniz.
* Omurilik zedelendiğinde ilkyardım olarak çocuklara farklı uygulama yapılmalı mı?
Sırt tahtası ütopya gibi geliyor ama aslında hayat kurtarır. Çocuk bu gibi durumlarda asla ve asla kucağa alınıp, omuza vurulmamalı. Sırtta taşınmamalı.
Esra TÜZÜN
|
