|
 |
|
UMUR TALU
Aklın yolu bir midir?
Hemen kendi cevabımı vereyim Değildir.
"Aklın yolu bir" olsa, bunca aklın, onca fikrin arasına, misal, orada burada bir "köşe" şeklinde, kendi aklımı, fikrimi de koyarken bin düşünürdüm...
Ya da zaten düşünmeye, düşündürtmeye bile gerek kalmazdı.
****
İnsanlık tarihi, bir bakıma, "aklın yolu birdir" iddiası etrafındaki mücadele olarak da okunabilir.
Tabii, başlarda bunun öznesi "akıl"dan çok, birbirini alt eden çeşitli inanç sistemleriydi. Kimi bilememek üstünde temellenen, kimi de tam da o yüzden her şeyi bildiğini iddia eden.
Fakat "doğruyu bildiğine" inanan ve bunu dayatan her sistem, aynı zamanda bir iktidar, bir tahakküm biçimidir.
Dolayısıyla, "akıl" da koyduğun yerde otlayıp durmaz.
Kimileri elbette "akıllı" davranıp araziye uyar; beyninin fokurdamalarının bedenine bedel ödetmesini göze alamaz, hatta aklını aklına bile getirmez....
Kimileri ise, aklını, bu iktidar biçimlerinin "doğru bilgi, doğru inanç, doğru insan ilişkileri, olağan toplumsal yapı" diye dayattıklarının peşine takar, üstüne salar; kurcalar, didikler, rahatsız eder ve tabii ki çok şeyi de göze alır.
Tarih ironilerle, cilvelerle doludur.
Herhangi bir "...yolu birdir" dayatmasının veya tahakkümünün karşısına dikilenlerin bir kısmı da, bir kez onu alt ettikten sonra, kendi doğrularının, kendi akıllarının "tek yol" olduğunu iddia edivermişlerdir çabucak.
Mesela, inancın dayatmacılığına karşı akıl ve baş kaldıranlar, bu kez "bilim, bilimsel doğru" gibi göz alıcı zırhlar, kalkanlar ve kılıçlar kuşanarak, "aklın yolu birdir" diye buyurmuşlardır.
****
İnsanoğlunun hem uzun, hem de kısa macerasının bugünkü durağı çarpıcı bir kesişme noktasıdır.
Bir yandan, demokrasi, düşünce özgürlüğü, bireysel haklar, çok seslilik, yaygın iletişim gelişti, enine boyuna uzadı, güvencelere kavuştu, "doğal" hale geldi...
Bir yandan da, "aklın yolu birdir" tahakkümü, belki çok daha kibar, ama aşırı güçlü ve ezici biçimde çöreklendi
Ekonomi açısından aklın yolu birdir, Irak meselesinde aklın yolu birdir, kamu kaynaklarının kullanımında aklın yolu birdir, gazetecilik tarzında aklın yolu birdir, iş ilişkilerinde aklın yolu birdir, diplomaside aklın yolu birdir, eğitimde aklın yolu birdir vesaire.
İnsanlığın en azından önemlice bir kısmı, farklı şeyler söyleyebilmenin, farklı şeyler talep edebilmenin temel güvencelerine kavuştuğu halde, farklı şeyler olabilmesinin imkan ve ihtimali... diyelim ki hayali, hiç bu kadar zayıf kalmamıştı.
Çok partili politika bu kadar yaygınlaşırken, bizzat politikanın kendi ufku hiç bu kadar daralmamıştı mesela.
Bu tam "raşitik" bir durum.
İmkanlarımız, güvencelerimiz, bilgilerimiz çoğalıyor, hayatımızın maddi-teknolojik koşulları hızla değişiyor... ama sanki aklımızın, fikrimizin, hatta yüreğimizin açısı daralıyor.
****
"Düşünen hayvan" denir ya, ben de diyeyim ki, "insan, yorum yapan hayvandır".
Kimi köşelerimizde bunu açık seçik görürsünüz zaten Sadece "yorum" kısmını değil yani!
O ayrı mesele de; yorum, değerlendirme, eleştirme, değiştirme, ikna olmama, ikna etmeye çalışma, ikna baskılarına direnme, ikna olabilme en önemli insani duruş halleridir. En azından, iki ayak üstündeki pozisyonun ardından.
Çünkü, ister iki ayak üstünde dursun, ister boylu boyunca uzansın, ister boynu dik dursun, ister boynu eğikliği kabullensin, insan "karar" verir.
Ve, "aklın yolu birdir" tahakkümü altında, yorumlardan eylemlere uzanan verdiğiniz kararlar değil, alınmış olan, uyduğunuz kararlar söz konusudur.
****
Bu girizgahı, benim bir merhabam, daha önceden bilenlerle yahut hiç bilmeyenlerle Sabah'taki ilk buluşmam olarak kabul edin lütfen.
"Aklın yolu bir değildir", bu meyanda basit manifestom. Yanı başına, kocaman, şunu da yazabilirim
"Duyguların ve vicdanın yolu da bir değildir."
Çabam; bugüne kadar olduğu gibi, her türlü maddi, manevi gücün "tek yol" dayatmaları karşısında, insan vicdanının, insan aklının başka mevzileri, mecraları da olabileceğini seslendirmek...
Huzurlu bir hayatın adımlarının; huzursuz, işkillenen, kıllanan, alternatifler arayan, farklılıkları önemseyen, başını dik tutmaya çalışan "yorum ve eleştiri hakkı"na titizlenmekten geçtiğini hiç unutmamak olacak.
Merhaba.
Not Şimdilik cuma, pazar, salı, çarşamba, perşembe günleri yayınlanacak Dipsiz Kuyu'da hep mail adresi, faks ve bir de cep telefonu numarası bulacaksınız. Bu kanalların hepsinden ulaşılır, konuşulur ve mutlaka cevap verir olmaya çalışacağım.
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
