|
 |
|
Türk'ün uzayla ilk sınavı
Gelişmeleri hep uzaktan izleyen Türkler de artık uzayla tanışıyor Türk mühendislerince üretilen ilk uydu olan BİLSAT-1, 26 Eylül'de uzaya çıkıyor
Challanger uzay mekiği, NASA, yıldızlararası yolculuk, uzay istasyonları... Yıllar boyu hep "başka"larına ait, hep "başka"larının kullandığı bu kelimeler artık bizim de günlük yaşamımıza girecek. 26 Eylül'de uzaya fırlatılacak ilk yer gözlem uydumuz BİLSAT-1 oturtulduğu yörüngeden bize uzay ve uzaydan bakıldığında "görülenler" hakkında bilgiler aktaracak.
BİLSAT-1 uydusu, TÜBİTAK Bilgi Teknolojileri ve Elektronik Araştırma Enstitüsü'ne (BİLTEN) bağlı Türk mühendisleri tarafından tasarlanıp yapıldı.
BEŞ YIL UZAYDA KALACAK
2001 yılında yirmi kişilik bir ekip tarafından başlatılan proje iki yılda tamamlandı. 14 milyon dolara mal olan BİLSAT-1 şu anda Rusya'nın Plesetsk Kasabası'nda fırlatılmayı bekliyor. 26 Eylül'de Cosmos 3M roketiyle uzaya gönderilecek olan BİLSAT-1 686 kilometrelik bir irtifada yörüngeye oturtulacak. Beş yıl boyunca uzayda kalacak olan BİLSAT-1 ile birlikte Nijerya, İngiltere, Kore ve Rusya'nın da uyduları aynı roketle fırlatılıp uzayda yerini alacak.
SİGORTASI DA VAR
BİLSAT-1 fırlatma ve fırlatma sonrası SSPL firması tarafından sigortalı. Roketin havaya uçması halinde sigorta devreye girecek. Bunun yanında uydu yörüngeye fırlatıldıktan sonraki bir aylık deneme süresi boyunca da sigortadan yararlanabilecek. BİLSAT-1'in uzaydan dünyanın herhangi bir noktanın fotoğrafını çekebilecek. Sistem dünyanın herhangi bir yerini günde en az bir kez görüntüleme yeteneğine sahip. GEZGİN ve ÇOBAN adı verilen iki yeni sistem tamamen Türk mühendisleri tarafından üretilen yüksek teknoloji ürünleri. Çok Bantlı Kamera'nın kısaltılmışı olan ÇOBAN 8 kanallı düşük çözünürlükte bir kamera. Bu kamera yeryüzü görüntülerini alacak. Gerçek Zamanda Görüntü İşleyen sözünün kısaltılmışı olan GEZGİN ise bu görüntüleri sıkıştırıp belleğe atarak depolayacak. Yer istasyonundakiler de bu görüntüleri indirecek.
ASKERİ ALANDA DA KULLANILACAK
Uydu üzerinde optik algılama sistemleri olan kameralar var. Uydu, BİLTEN'in görüş mesafesine girdiğinde kameralardan alınan görüntüler yer istasyonu tarafından indirilecek. Bütün komutlar yer istasyonundan verilecek. Yani nerenin fotoğrafı çekilmek isteniyorsa bilgiler uyduya yüklenecek. Dünyanın herhangi bir noktasının fotoğrafı istasyona iletilecek.
BİLİNMEYENİ ÇÖZMEYİ BAŞARDILAR
Uydudan çekilecek fotoğraflar haberleşme ve askeri alanda da kullanılabilecek. Bunun yanında BİLSAT-1 kentsel yapılaşmada kullanılacak. Kaçak yapılaşmalar uzaydan belirlenecek. Tarım alanlarında kullanılabilecek. Ürün gelişimi ve rekolte tahmini yapılabilecek. ÇED raporlarında uzaydan alınacak görüntüler de kullanılabilecek. Orman yangınları ve hasar tespit çalışmalarında, 3 boyutlu harita modelleme ve afet yönetimine kadar birçok alanda BİLSAT-1 önemli rol oynayacak.
Projenin başından bu yana yer alan Türk mühendislerden biri olan Gökhan Yüksel, İTÜ
BÜYÜK BİR BAŞARI
Uzay Bilimleri Mühendisliği Bölümü mezunu. 31 yaşında. Mezun olduktan hemen sonra Türk-Sat Uyduları Yer Kontrol İstasyonu'nda Yörünge Kontrol biriminde çalıştı. 1998 yılında TÜBİTAK'a girdi. Yüksel, BİLSAT-1 projesi için diğer mühendislerle birlikte İngiltere'de eğitim gördü. Hiçbir tecrübesi olmadığı halde ilk kez uzayda kalacak bir uydu yaptıklarını anlatan Yüksel, "Bazen zorlandığımız zamanlar da oldu. İlk kez böyle bir şey yapıyorsunuz. Zorda kaldığınızda referansınız yok ve bilinmeyeni kendiniz çözmek zorundasınız" diyor.
TÜBİTAK'ın iki yıl önce gerçekleştirdiği bilim kurulunda uydu teknolojilerinin tartışıldığını ve bu doğrultuda bu projenin gündeme geldiğini söyleyen Yüksel, şöyle devam ediyor "Bu bizim için çok büyük başarı. Çünkü uzayda çalışan bir teknoloji ürettik. Üniversiteden sonra masterımı bu yönde yapmıştım. Projenin bütün aşamalarını görmek çok güzel bir duygu. Çünkü bir ilki gerçekleştiriyorsunuz ve bu ufak tefek bir şey değil. Birçok insanın yapmak isteyip de yapamadığı şeyleri yapıyorum. Bir annenin bebeğine doğmadan önce nasıl büyük bir özen göstermesi, bebeği doğduktan sonra bütün şevkatini sevgisini ona aktarması ve onun sağlığı eğitimi için üzerine titremesi gibi bir şey hissediyorum bu projeye karşı. Çocukluğum dahil her zaman uzaya ilgim vardı.''
AİLEM BENİMLE GURUR DUYUYOR
BİLSAT-1'in kadın mühendislerinden Neslin İsmailoğlu Olrta Doğu Teknik Üniversitesi mezunu Elektronik Yüksek Mühendisi İsmailoğlu 33 yaşında.
İsmailoğlu daha önce ASELSAN'da görev yapmış yedi yıldır da BİLTEN'de çalışıyor. Ailesinin kendisiyle gurur duyduğunu anlatıyor genç mühendis. "Ailemle birlikte yaşıyorum. Bu projede sabahladığımız günler oldu. Ailem çalışma saatleri bakımından biraz rahatsızdı. Yorucu günler geçirdik ama bu benim tercihimdi" diye konuşuyor.
İsmailoğlu on kişilik bir ekiple birlikte gecili gündüzlü çalışarak GEZGİN'i yaptıklarını ve bu sistemin dünya için de ileri bir teknoloji olduğunu söylüyor. Onca zamanın ve emeğin karşılığını almanın mutluluğunu yaşadığını anlatıyor. İsmailoğlu Gerçekten çok mutluyum. Amatör bir ruhla çalıştık. Ve başardık" diyor.
Özkan GÜVEN
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
