|
 |
|
SOLİ ÖZEL
Nasıl bir AB?
Türkiye'nin etrafı yangın yeri. İran'da rejimin sonunun başlangıcı olma potansiyeli taşıyan gelişmeler yaşanıyor. Ortadoğu'da zaten Kaf dağının ardında olan barışın ümidi bile tükeniyor. Görünen o ki daha çok Filistinli ve İsrailli'nin kanı akmadan ateş sönmeyecek. Irak'ta ise ABD hakimiyeti kurmak amacıyla işgal yönetimini yeni ve daha sert bir evreye getirdi.
Tüm bu gelişmeler Türkiye'yi olduğu kadar AB'yi de ilgilendiriyor. Buralardaki istikrarsızlıklar mutlaka AB ülkelerine de yansıyor. En önemlisi ateş hattında yer alan Türkiye, AB ülkelerinin çoğuyla NATO'da müttefik. Tam böylesi bir ortamda Ege'de kriz çıkması, ya da kriz işaretleri verilmesi muhtemelen AB'nin de işine gelmeyecektir. Bu bağlamda Yunanistan ve Türkiye Dışişleri Bakanları'nın telefon görüşmeleri hayırlı bir gelişme sayılmalı.
Tüm bunlar yaşanır, NATO'nun elli yılı aşkın tarihinin en kapsamlı yeniden yapılanmasına başlanırken AB gene de daha fazla kendisiyle meşgul. Malum haftasonu gerçekleşecek Selanik zirvesi, hep var olan konuların yanısıra asıl Avrupa Anayasası'nı tartışacak. Selanik, Irak savaşından sonra yapılan ilk dönemsonu zirvesi. Üstelik aradan geçen zaman içinde her ülke kendi siyasetini yeniden gözden geçirme imkanı da buldu. Yeni bir dünya düzeninin temel taşları ortaya çıkmaya başlarken (ki ABD Irak'ta başarılı da olsa başarısız da olsa eskiye dönüş söz konusu olmayacak) AB'nin kendisi ve üye devletler strateji tazeliyor.
AB'nin bir birlik olarak önündeki en kritik mesele, kendisini tanımlamak. Bir bütün halinde, üyelerinin toplamından daha mı az, daha mı fazla bir oluşum olduğuna karar vermek. Atlantikötesi ilişkilerin geleceğini belirlemede de bu yöndeki karar çok önem taşıyacak.
Meclis tarihe geçebilir
Oxford Üniversitesi'nden Timothy Garton Ash'in de yazdığı gibi "Avrupa-Amerikan ilişkilerinin bu kadar kötü olmasının bir nedeni de Avrupa'nın zayıflığı. ABD'nin daha güçlü bir ortağa ihtiyacı var, Avrupa'nın da güçlü olabilmek için Britanya'ya gereksinimi var."
Eğer bu tespit doğruysa o zaman Selanik'te anayasa üzerinde yapılacak tartışmalar daha da önem kazanıyor. Anayasayı hazırlayan Avrupa Konvansiyonu bir buçuk yıldır sürüyor.
105 delege bu süre zarfında eski Fransız Cumhurbaşkanı ve Türkiye'nin Avrupalı olmadığını hararetle savunan Valerie Giscard d'Estaing başkanlığında geleceğin AB'sini enine boyuna tartıştı.
Bu tartışmalardan Türkiye'yi de ilgilendiren pek çok karar çıktı. Belki de en önemlilerinden biri, Konvansiyon'un Vatikan'ın tüm baskılarına rağmen Avrupa'yı bir Hıristiyanlık alanı olarak tanımlamaması. Laik kimliğe sahip bir AB'nin Türkiye'ye daha sağlıklı yaklaşacağı ortada.
AB'nin gelecekteki iktidar yapısını belirlemek açısındansa en önemli iki öneri şunlar Avrupa Konseyi'ne (yani AB ülkeleri devlet ve hükümet başkanlarından oluşan üst kurum) bir başkan seçilecek. Dönüşümlü başkanlık bitecek.
1970'li yıllarda Henry Kissinger bir keresinde, "Avrupa'yı aramamı istiyorlar. İyi de kime telefon edeceğim" diye dalga geçerek sormuştu. Anayasa bu soruya bir cevap veriyor. AB'nin bundan sonra bir Dışişleri Bakanı olacak. Muhtemel ilk bakan da Joschka Fischer. Bu göreve yetki verildiği ölçüde hem AB daha bütünleşecek, hem de ağırlığına uygun bir siklette dünya politikasına müdahale edebilecek. AB'nin kararları oylama sistemi de değişiyor ve büyük ülkeler bundan avantajlı çıkacak. Bunların yanısıra büyüklü küçüklü tüm ülkelerin şikayetçi olduğu yönler var. Selanik'ten sonra anayasa, hükümetler arası konferansta da ele alınacak.
Bu anayasayı geçici bir belge olarak görmek gerek. AB'nin geçireceği büyük dönüşümün ilk aşaması bu. Bir ihtimalle 2008 yılından itibaren yeni değişiklikler, düzenlemeler gündeme gelecek. Türkiye'nin bu olup biteni yakından takip etmesi gerekiyor. Daha önemlisi genişlemiş ve öncelikleri farklılaşan bir AB'den kopmaması için çabuk hareket etmesi lazım. TBMM 6. Paketi derhal geçirerek bu nedenle de tarihi bir görev yapmış olacaktır.
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
