Win-Türkçe
ASCII

PAPA DA ÖLDÜRTTÜ
* Bugün yaşananlar, sizin 10 yıldır söylediğiniz uygarlıklar çatışması mı?

- Açıkça evet. Usame bin Ladin bunun İslam ve Batı arasında bir uygarlıklar çatışması olmasını istiyor. Amerikan hükümeti için öncelikli hedef, buna dönüşmeden engel olmaktır. Ancak olayların bu yönde ilerleme tehlikesi de bulunuyor. Amerikan yönetimi, Müslüman hükümetler arasında destek kazanma yoluna giderek çok doğru hareket etti. Ancak Amerika'ya da kendi içinden, diğer terörist örgütlere ve terörü destekleyen devletlere saldırması yolunda baskılar var. Ve bu, bana göre bir uygarlıklar çatışmasına doğru genişleyebilir.

* Tüm teröristlerin eğitimli ve orta sınıftan kişiler olmalarına şaşırdınız mı?

- Hayır. İslamcı ya da diğer köktendinci hareketlere katılanlar genellikle ileri düzeyde eğitimli kişiler oluyor. Birçoğu terörist olmuyor. Ancak zeki, hırslı ve genç olan bu kişiler, aldıkları eğitimleri modern ekonomide kullanmayı çok arzuluyorlar. Ve ellerine fırsat geçmemesiyle de büyük hayal kırıklığına uğruyorlar. Aynı zamanda küreselleşme güçleri, Batı emperyalizmi ve kültürel dayatmayla çapraz ateş altındalar. Batı kültürüne ilgi duyuyorlar ama tiksiniyorlar da...

* Kitabınızda "İslam'ın kanlı sınırları olduğunu" söylüyorsunuz. Bununla ne kast ediyorsunuz?

- Müslüman dünyasının sınırlarına bakarsanız Müslüman ve gayri Müslimleri içeren çok sayıda yerel çatışmalar görürsünüz: Bosna, Kosova, Kafkaslar, Çeçenistan, Tacikistan, Keşmir, Hindistan, Endonezya, Filipinler, Kuzey Afrika ve İsrail-Filistin çatışmalara gibi.. Müslümanlar kendi içlerinde, bir uygarlığın diğerininkiyle çatışmasından çok daha fazla çatışıyorlar.

* Öyleyse İslam'ın şiddeti savunduğunu mu söylüyorsunuz?

- İslam'ın diğer dinlerden daha çok şiddet içerdiğini düşünmüyorum. Yüzyıllardır Hıristiyanlar'ın, Müslümanlar'dan daha çok insan katlettiğini eklemek isterim. Ancak burada kilit etken demografik etkendir. Genel olarak bakarsak gidip başkalarını öldüren insanlar 16 ve 30 yaşları arasındaki erkekler. 1960, 70 ve 80'lerde Müslüman dünyasında yüksek bir doğum oranı yaşandı. Bu da genç nüfusa önemli bir artış getirdi. Ancak bu değişecek. Müslüman doğum oranı azalıyor. Gerçekte kimi müslüman ülkeler deki nüfus da önemli oranda azaldı. İslam esasında kılıçla yayıldı ancak Müslüman teolojisinin doğasında şiddet olduğunu düşünmüyorum. Diğer büyük dinler gibi İslam da değişik şekillerde yorumlanabilir. Ladin gibi kişiler Kur'an'da geçen ifadeleri kafirleri öldürme emirleri olarak algılayabilirler. Ancak unutmayalım Papa da Haçlı Seferleri'ni başlattığı zaman kesinlikle aynı şeyi yapmıştı.

ORTADOĞU'DA DEMOKRASİ
* Amerika, Ortadoğu'da demokrasi ve insan haklarını geliştirmek için daha fazla şey yapmalı mı?

- Tercihen yapmalı ancak aynı zamanda zor da olur. İslam dünyasında, Batı'nın etkisine karşı çıkma yolunda doğal bir eğilim var. Bu, İslam ve Batı uygarlıkları arasında uzun süren çatışmaları açıklıyor. Birçok Müslüman toplumda demokrasi ve insan haklarından yana olan grupların bulunduğu da çok açık. İşte bu grupları desteklememiz gerektiğini düşünüyorum. Ancak ardından şöyle bir paradoksun içine de giriyoruz: Bu toplumlarda baskıya direnen grupların birçoğu köktendinci ve Amerika karşıtı... Bunu Cezayir'de yaşadık. Demokrasi ve insan haklarını geliştirmek Amerika için çok önemli amaçlar ancak başka çıkarlarımız da var. Başkan (Jimmy) Carter kendini insan haklarını geliştirmeye adamıştı. Ben Ulusal Güvenlik Konseyi'nde görevliyken bu konuda sayısız tartışmalarımız oldu. Ancak hiç kimse, Suudi Arabistan'da insan haklarını geliştirmeyi deneme fikrini ortaya atmadı. Nedeni ise apaçıktı...

İSLAM DÜNYASI BÖLÜNDÜ
* Amerika ile çıkarlarının çatışacağını söylediğiniz iki ülke Hindistan ve Çin, terörizme karşı bu savaşa katıldı. "Batı ve geriye kalanların çatışması" teziniz, "İslam ve geriye kalanların çatışması" şekline dönüşebilir mi?

- Muhtemelen. Batılılar, Ortodoks Hıristiyanlar, Yahudiler, Hindular ve Budistlerle savaşan Müslümanlar var. Ancak Müslümanların dağılımını da göz ardı etmemek gerekir. Batı Afrika'dan Endonezya'ya kadar doğu yarıkürede yayılmış 1 milyar Müslüman var. Ve bunlar çok çeşitli insanlarla temas halindeler. Bu durumda Müslümanların diğerleriyle çatışma ihtimali daha fazla....

* Size en sık yöneltilen eleştiri bütün uygarlıkları birleşik bloklar olarak tanımlamanız. Ne diyeceksiniz?

Bu tamamen yanlış. Kitabımda İslam'la ilgili kısmın başlığı "Bilinçli Dağılmışlık..." Burada ben İslam dünyasındaki bütün bölünmelerden, Müslüman-Müslüman çatışmalarından söz ediyorum. Şu anki krizde bile hala bölünmüş haldeler. Bir milyar insan var, bütün alt kültürlerle, kabilelerle 1 milyar insan... İslam, diğer uygarlıklara göre daha az bir bütündür. İslam'daki sorun, Henry Kissinger'ın (Amerikan Dışişleri eski Bakanı) Avrupa'ya atfen söylediği şu sözlere benziyor: "Eğer Avrupa'yı aramak istesem, hangi kod numarasını çevireceğim?.."

İslam içinde aynı şey geçerli. İslam dünyasını aramak isterseniz, hangi kodu çevireceksiniz? Eğer İslam dünyasında egemen bir güç olsaydı, onunla anlaşma yoluna gidebilirdik. Ancak şimdi gördüğünüz şey, birbiriyle yarış halindeki farklı İslamcı gruplar....

Samuel Huntington kimdir?
HUNTINGTON (74), ABD eski Başkanı Jimmy Carter döneminde Amerika Ulusal Güvenlik Konseyi'nde (1977-78) güvenlik koordinatörü olarak görev yaptı. Ancak adını, komünizmin devrilmesi sonrası oluşan dünya politikasının analizini yaptığı "Medeniyetler Çatışması" adlı kitabıyla duyurdu. Ünlü yazar, halen Amerikan Harvard Üniversitesi'nde dış politika profesörü.