  
5 Kasım kredi yolunu tıkamıyor
Merkez Bankası Yasası'nda yapılan değişiklik sonucu, 5 Kasım'dan itibaren Merkez Bankası'nın kamuya kredi açması artık mümkün olmayacak.
Piyasalarda ortaya çıkabilecek bir '5 Kasım' sendromunun, yani piyasalar borç vermek istemediğinde "Hazine kamulardan da borç alamayacak, şimdi ne olacak" endişesinin önünü kesmek için, bu değişikliğin ne getirdiğini belirtmek gerekli.
'Üçgen' çalışır durumda
Yeni düzenlemede 'kamu' tanımı sadece Hazine'yi kapsıyor. Kamu bankalarını değil. Dolayısıyla Merkez Bankası'nın kamu bankalarına kredi açması veya bir başka değişle kamu bankalarından bono, tahvil almasının önü tıkanmıyor.
Bu durum, uzun zamandır çalışan 'Hazine, kamu bankaları ve Merkez Bankası' üçgeni ile Merkez Bankası'nın dolaylı olarak Hazine'ye kredi açabilmesini mümkün kılıyor. Tabii gerek duyulması halinde...
Merkez Bankası bilançosunda kamuya açılan kredi tutarı yaklaşık 26 katrilyon lira. Bu tutarın büyük kısmını Merkez Bankası'nın kamu ve Fon bankalarından aldığı tahvillerden oluşuyor. Bu tahviller de likidite ihtiyaçlarının karşılanması için Hazine tarafından bu bankalara verilmişti. Merkez Bankası bu tahvillerin bir kısmını satın alarak, menkul değerler cüzdanını şişirdi.
Tahvillerin bir kısmı, verilen IMF kredileri karşılığında Hazine'den direkt olarak alındı. Merkez Bankası yıllardır sadece bir kez Hazine ihalesine katılıp tahvil aldı. Bu da tam kriz sonrasına denk geliyor. İhaleye giren bir bankanın son anda bono almaktan vazgeçmesi üzerine Merkez Bankası Hazine'ye fonlamak zorunda kalmıştı.
Bu kez de gerçek bir kriz ortaya çıktığında, Merkez Bankası dolaşarak da olsa, Hazine'nin yardımına koşabilecek yeteneğe sahip. İdare bunu kullanmak isterse...
Borç vadesi uzatıldı
5 Kasım'dan sonra Merkez Bankası'nın Hazine'ye kredi açamayacağını gözönüne alan yönetim, borçlarda yeniden yapılandırmaya da gitti. Bu operasyonla, Merkez Bankası'ndaki tahviller Hazine tarafından geri alındı, yerine daha uzun vadeliler verildi. Böylece 5 Kasım'ın hemen ardından çıkabilecek sorunlar ortadan kaldırıldı.
IMF kredisi sorunu
5 Kasım'da uygulanmaya başlanacak değişikliğin pratikte yaratacağı sorun, IMF kredisinin Hazine'ye kullandırılmasıyla ilgili. Kredi dilimleri Merkez Bankası'nın hesabına geliyor. Merkez Bankası Hazine'ye kredi açarak parayı kullandırıyor. Bu yol tıkandığı için, ekonomi yönetimi yeni bir formül arıyor.
|
Magazin
