37 maddelik anayasa değişikliğinin gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği konusundaki bazı kaygı ve korkular tümüyle ortadan kalkmış değil. Son anda bazı küçük hesapların, basit siyasi pazarlıkların tarihsel uzlaşmayı baltalayabileceği ihtimali hâlâ mevcut. Ancak Meclis'te dün esen rüzgâra bakılacak olursa, bu ihtimal oldukça zayıflamış durumda.
Görüşme maratonunu hızlandırmak için Meclis'in çalışma takvimini görüşmek üzere dün sabah saatlerinde bütün siyasi parti temsilcilerinin katılımıyla toplanan TBMM Danışma Kurulu, uzlaşma konusunda ilk sinyali verdi. Günlük çalışma saatlerinin uzatılması ve ilk tur görüşmelerin bu hafta sonuna kadar tamamlanması önerisi bütün partilerin oybirliğiyle kabul edildi.
İkinci önemli gelişme teklifin tümü üzerindeki görüşmelerde yaşandı. Meclis'te temsil edilen tüm partiler bu değişikliğin gerekli olduğunu, her ne kadar bazı yetersizlikler olsa da uzlaşmaya hazır olduklarını ve teklife olumlu oy vereceklerini ilan ettiler. Kamuoyuna karşı kendilerini bağladılar. Hatta Necmettin Erbakan'ın siyasi yasağını kaldırmadığı için getirilen değişiklikleri, demokratikleşme adımlarını yetersiz bulan Saadet Partisi bile açıkça şu taahhütte bulundu:
"Biz maddeler üzerinde iyileştirici yönde değişiklik önergeleri vereceğiz. Bu önergeler kabul edilirse daha iyi bir iş yapılmış olur. Ancak önergelerimiz reddedilse bile oyumuz olumlu olacaktır..."
Özetle dün itibariyle Meclis'in havası, temel hak ve özgürlüklerin sınırlarını genişletecek, daha demokrat bir anayasa için hazırlanan 37 maddelik paketin kazaya uğramadan kabulünün gerçekleştirilebileceğini gösterdi.
Ancak bugünden itibaren maddeler üzerinde görüşmelere geçildiğinde doğal olarak her parti kendi anlayışına göre bazı değişiklik önergeleri verecek. Bu arada doğal olarak bazı pazarlıklar da yaşanacak. İşte kritik aşama bu noktada başlayacak...
Paketin büyük bölümünde belki sorun çıkmayacak ancak özellikle iki madde son derece kritik. Birincisi, siyasi partilerin temelli kapatılmasına ilişkin koşulların çerçevesini çizen 69. madde. İkincisi de milletvekili seçilme yasağı. Bu iki madde Saadet Partisi ve Ak Parti'yi yakından ilgilendiriyor: Hem haklarında yarın açılabilecek olası bir kapatma davası bakımından hem de Recep Tayyip Erdoğan ile Necmettin Erbakan'ın siyasi yasakları, milletvekili seçilme engellerinin aşılması bakımından ilgilendiriyor.
Ama öte yandan devlet kurumlarının da hassasiyeti var sözkonusu maddeler üzerinde. Başta Anayasa Mahkemesi olmak üzere yüksek yargı ve Genelkurmay Başkanlığı bu konulardaki hassasiyetlerini hükümet ve Meclis'e yazılı olarak da bildirmiş durumdalar.
O nedenle Ak Parti'li üyelerin bastırması sonucunda Anayasa Komisyonu'ndan geçen Tayyip Erdoğan'ın milletvekili seçilme yasağının kaldırılmasını öngören 76. maddedeki düzenleme acaba Meclis Genel Kurulu'ndan da geçebilecek mi? Belli değil. Aynı şekilde siyasi partilerin kapatılmalarını zorlaştırıcı yöndeki düzenleme de öyle...
TBMM Anayasa Komisyonu'nca kabul edilen metin 69. maddede parti kapatmalarını hem yeter şart bakımından güçleştiriyor hem de beşte üç çoğunluk esasına bağlıyor. Maddenin bu şekline hem yüksek yargının hem de Genelkurmay'ın laiklik karşıtı ve bölücü odakları cesaretlendirebileceği yönünde kuvvetli çekinceleri var.
Hükümet partileri acaba bu çekinceleri dikkate alacak mı? Dikkate alırsa buna muhalefetin tepkisi ne olacak?
Paketin en kritik, en zor iki maddesi bunlar. Ancak dünkü havaya bakılırsa bu zorluklar da şöyle veya böyle aşılabilecek gibi. Çünkü gelinen bu noktada hiçbir partinin her ne gerekçe ile olursa olsun, bu uzlaşmayı torpillemeye, demokratikleşme ve AB treninin kaçırılmasının sorumluluğunu üstlenmeye kolay kolay cesaret edemeyeceği anlaşılıyor.
Magazin
