Win-Türkçe
ASCII

KAHKONEN'İN İNADI
3 milyar dolar IMF kredisinin programda öngörüldüğü gibi Ekim ayı ortalarında Türkiye'ye kanalize edilmesinin, sonbahar döneminde piyasaların genel tedirginliği dikkate alındığında önemli olduğunu belirten bürokratlar yaşanan sorunları şöyle özetledi:

"IMF Türkiye Masası Şefi Juha Kahkönen, 'Nuh diyor, peygamber demiyor. Önceki şef Cottarelli'nin yaşadığı sıkıntılar, yeni ekip için korku kaynağı oluyor. Durumun güçlüğünü onlar da görüyorlar ama tipik memur davranışı içinde karar veremiyorlar. Ellerindeki modelin aynıyla uygulanmasını talep ediyorlar. Oysa reel sektörün durumu ortada. Yeni vergi alınmasını bir kenara bırakın, mevcut vergilerin toplanması bile güç. Ölen adamdan kan alınmaz. Ancak otopsi yapılır. Türkiye'nin üreten kesimleri, esnafı artık bu durumda.

Örneğin, askeri harcamaların kısılmasından söz ediliyor. Oysa bu ortamda, tek kuruş kesintiyi gündeme getirseniz, sizi vatan haini ilan ederler."

ABD'deki terör olaylarından sonra ortaya çıkan belirsizlik ortamının, gelecek yılın programının çatılmasını giderek zorlaştırdığını vurgulayan ekonomi kurmayları, yapılan görüşmelerle ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

İKİ ATEŞ ARASINDA
"Bir kur tahmini yapıyorsunuz. Ertesi gün alıp başını gidiyor. Hedefleri gevşek tutsanız, 'demek 2002'de bunlar bu işi sürdürmeyecek' yorumları yapılıyor. Hedefleri, tüm belirsizliklere rağmen sıkı tutsanız bu kez, 'Gerçekçi hedef belirlenmedi' eleştirileri başlıyor. İki ateş arasında program hazırlanıyor. Tabii son sözü siyasilerin söylemesi gereken yığınla konu var. IMF gider gitmez acilen YPK'nın toplanması ve 2002 hedeflerinin netleştirilmesi kaçınılmaz."

Savunma harcamaları sorun oldu
IMF ile Türkiye arasındaki görüşmelerin, "ateş hattında" geçmesine neden olan pazarlık konuları şöyle:

* Faiz dışı fazla hedefi: IMF 2002 için GSMH'nin yüzde 6'sı kadar faiz dışı fazla istiyor. Türk tarafının hedefi ise 2001'deki gibi GSMH'nin yüzde 5.6'sı düzeyinde tutulması.

* Memur maaş zamları: IMF tarafı, GSMH içinde personel ödeneklerinin sabitlenmesini istiyor. Bu ödenek, refah payı yaklaşımının sona ermesi hatta maaşlarda reel kayıp riskini beraberinde getiriyor.

* Vergi iadesi: IMF, programın başından beri, vergi sisteminde oto kontrol özelliği kalmayan vergi iadesi uygulamasına son verilmesini, bu olmazsa sadece emekliler için sürdürülmesini istiyor. Hükümet ise, bu uygulamayı dar ve sabit gelirliler için bir tür sosyal sübvansiyon olarak düşünüyor, burada bir kesintiye sıcak bakmıyor.

* Savunma harcamaları: Savunma harcamalarının GSMH içindeki payını kesmeyi her fırsatta öneren IMF, bu beklentisini 2002 için de tekrarladı. Fakat, ABD'deki terör olaylarından sonra ortaya çıkan savaş ihtimali bu kalemde kısıntı yapmayı imkânsız hale getiriyor.

* Fon bankalarının kapatılma takvimi: IMF, daha önce taahhüt edildiği gibi fon bankalarından satılamayanların kapatılmasını, gözetim altındaki bankalara el konulmasında tereddüt edilmemesini istiyor.

* Reel sektörü canlandırma önlemleri: Bu yıl ekonomideki küçülme tahmini yüzde 7'nin üstünde. Harcama kısıcı önlemlerin, 2002 için düşünülen yüzde 5 büyümeyi sağlamayacağı, bu durumun vergi gelirlerine de olumsuzyansıyacağı savunuluyor. IMF, ise harcama esnekliğine geçit vermiyor.

* Enflasyon Hedefi: Türk tarafı 2002 için "gerçekçi ve gerçekleştirilebilir bir enflasyon hedefi öngörüyor. Bu oran yüzde 35 civarında gösteriliyor. IMF, yüzde 26-28 enflasyonun aşılmamasını istiyor.

OKAN MÜDERRİSOĞLU