Win-Türkçe
ASCII

SALİM DERVİŞOĞLU (Eski Deniz Kuv. Komutanı): Terörü engellemek için sıkı işbirliği şart
Uçaktakİ teröristler kamikaze gibiydi. Yani kendilerini feda edebilecek insanlar... Bunları devşirebilmek için ciddi bir örgüte ihtiyaç var. Bu örgütün intihar komandolarını eğitebilmesi de gerekiyor. Demek ki karşımızda basit bir örgüt yok. 7-8 yıl önce NATO, terörizmi bir tehlike olarak kabul etti. Bu bağlamda bilgi alışverişi sağlayacak kapsamlı teşkilatlar kurulabilirdi. Biraz daha üzerine düşülebilirdi. Bunlar yapılsaydı bugün yapılan eylemin bu kadar kolay planlanması mümkün olmazdı. Mani olunabilirdi demiyorum çünkü uçaklar kullanıldıktan sonra bu eylemi engellemek çok zordu. Ama planlama aşamasında eyleme engel olacak bazı organizasyonlar kurulabilirdi.

İLTER TÜRKMEN (Eski Dışişleri Bakanı): Herhalde Amerika bir operasyon yapacak
Bundan sonra, bütün demokrasiler, gerek Avrupa Birliği, gerek ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkeler bir araya gelerek bir terörle mücadele stratejisi geliştirecekler. Bu Türkiye'yi de çok yakından ilgilendirir. Çünkü Türkiye de terörizmden çok çekmiş bir ülkedir. ABD füze savunma projesi Avrupa ülkelerinden çok fazla destek görmedi. Sanırım bundan sonra daha fazla destek verecekler. Bu olayla birlikte terörizmin boyutları tam olarak ortaya çıktı. Terörist örgütlerin çoğunun başlıca düşmanı ABD. Bunun kaynağının Ortadoğu olması durumundan buraya bir tepki gelecektir.

Herhalde ABD bir operasyon yapar. Ölümü göze alarak yapılan eylemler, dünyanın en büyük eylemleridir.

Türkiye'de de böyle eylemler oluyor. Bu tür eylemlerle mücadele etmeyi sürdürmek lazım. Bunların yayılmasını önlemek gerek.

Biz terörden çok çektik. Terörizm birçok ülkeden destek de gördü.

ABD'deki saldırı başka yerlerde de tekrarlanabilir. O halde mücadele etmek için uluslararası işbirliği yapılacaktır.

CEM DUNA (Emekli Büyükelçi): Türkiye-ABD ilişkileri güçlenerek gelişecek
SaldIrI yepyeni bir tehdit kavramını gündeme getirdi. Bu bir dönüm noktasıdır. Önümüzdeki dönemde, ABD'nin politikalarında konvansiyonel tehdit kavramı yerine, yeni bir tehdit kavramı şekillenecek. Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. ABD'yi daha sertleşmiş göreceğiz önümüzdeki dönemde.

Bu kadar sofistike biçimde yapılmış bir saldırının, aynı sofistikasyonda mukabele göreceğinden eminim. Çünkü böyle bir olayı kimin yaptığının, nasıl yaptığının ortaya çıkmaması gibi bir durum olamaz. Böylece Türkiye'nin öneminin yeniden altı çizilecek.

Yani Türkiye yeniden bir cephe ülkesi konumuna gelecek. Türkiye-ABD ilişkileri güçlenerek gelişecektir. Ayrıca Avrupa'nın da bundan gerekli sonuçları çıkarması lazım. Bundan sonra, "Bana dokunmayan terörizm bin yaşasın" diyecek bir ülke çıkmaz.

ANTHONY LEWIS (New York Times köşe yazarı): Yardımı reddeden ülke operasyon hedefidir
Bu noktadan sonra ABD, terörizme karşı birlikte ayakta durmak için diğer ülkelerle anlaşmalı. Eğer bu saldırının sorumluları bulunacak ve imha edilecekse dünyanın işbirliği gerekiyor. BM tüm ülkelerden teröristleri barındırmaktan vazgeçmelerini istemeli, bunun için onlara yardım etmeli. Yardımı reddeden hükümetler askeri operasyonlara hedef olacaklardır. Müttefiklerimiz başkalarının ne düşündüğünü önemsemeyen bir yönetimle karşılaşmış olsalar da kendi görüşlerini kabul ettirmeye hazır durumdalar.

Başkan Bush, ABD'nın güvenliği tek başına sağlayamayacağını anlatan bir tarz benimsemekle en iyisini yapacaktır. Bu saldırı, 'Füze Savunma Kalkanı' da dahil, bütün güvenlik politikamıza yol gösterebilir. Bu kalkanı eleştirenler, ülkemizin füzelerden çok, çantalardaki bombaların tehlikesi altında olacağını söylüyordu. İşte şimdi bu çanta açıldı. Her halükarda dünya ile ortak hareket edilecektir.

DOÇ.DR. EMİN GÜRSES (Uluslararası ilişkiler uzmanı): CIA ve FBI yöneticileri şutlanacak
ABD bu olaydan sonra Ortadoğu, Afganistan, Güney Doğu Asya ve eski Sovyet coğrafyası üzerinde daha saldırgan bir politika izleyebilir. Hatta Filistin ve Afganistan ortadan kalkabilir. Bu ihtimal unutulmamalı.

Uzun süre planlanmış ve uygulanmış profesyonel bir eylem. Tamamen beyin işi. Beyin işi olduğu için bu işin arkasındaki beyin takımı büyük ihtimalle Avrupa'dadır. Çünkü Avrupa'ya girmek ve barınmak diğer ülkelere oranla çok daha kolay. Ancak uzun süre bu işin arkasındaki isim ortaya çıkmayacaktır.

NEREDE HATA YAPTILAR?
Soğuk Savaş döneminden sonra CIA ve FBI çuvalladı. Çünkü onlar klasik terör eylemlerinin bittiğini düşünerek kimyasal ve biyolojik saldırılara karşı önlem aldılar. Ancak bu olay tam anlamıyla klasik bir terör saldırısıdır. CIA ve FBI'da tüm politikalar ve yöneticiler değişecek.

ABD tehlikenin hep dışarıdan geleceğini düşündü. Bu yüzden Atina'dan, İstanbul'dan, Moskova'dan ABD'ye giden uçakları her zaman çok sıkı takip ettiler. Ancak bu politika onları hataya düşürdü. Tıpkı Oklohama katliamında olduğu gibi... Düşman içeriden vurdu. Bu eylemde en zayıf oldukları noktadan yani iç hat uçak güvenliğinden vuruldular.

ABD, Türkiye'ye ve İsrail'e daha çok sarılacak. Türkiye'deki geçişleri artacak. CIA'nın eskiden Türkiye'de yaptığı ufak oyunlar da ortadan kalkacaktır. Çünkü Türkiye ve İsrail bölgedeki önemlerinden dolayı ABD'nin ihtiyaç duyduğu müttefiklerdir.

ABD'nin bizden yeni istekleri olabilir. Hazar Havzası'ndaki politikaları aktifleştirmek için Güney Doğu Bölgesi'nden yer istemişti. Şimdi bu istekleri tekrarlayabilirler. Ya da Bakü'ye kaydırabilirler. Bu bölgedeki bütün politikalar daha da keskinleşebilir.

Washington Post yazarI Robert Kagan: Kongre hemen savaş açmalı!
Carnegie Bağış Vakfı Uluslararası Barış üyesi de olan Kagan yazısında özetle şöyle diyor:

11 Eylül 2001... Alçaklığın günü. Soğuk Savaş'ın bittiği gün. Amerikalılar için dünyanın değiştiği gün. Enkaz altından sevdiklerimizin cesetleri çıkarıldıkça, "Neden bu trajedi bizim başımıza geldi" yorumlarıyla karşılaşacağız. BBC saldırının, Amerika Ortadoğu'da bir 'kavrayış' sağlayamadığı için gerçekleştiğini ifade etti. 60 yıl önce Pearl Harbor saldırısında da Amerika'nın Japon saldırısını bir şekilde davet ettiği söyleniyordu.

Pearl Harbour'ı unutmayalım
ABD topraklarında yapılan canavarca saldırıya -Pearl Harbor'dan daha korkunç bir şekilde- dedelerimizin yaptığı gibi aynı ahlaki şeffaflık ve cesaretle karşılık vermesi gerekir; insan olmayan katilleri gazaba uğratmak için ne yaptığımızı sorarak değil! Kanımızı emenleri tatmin etmeye çalışarak değil! Suçlu ya da savaşçı değillermişçesine katilleri bulup yargılamaya çalışarak ya da genişletilmiş bir yasal çaba sarfederek değil.

Yapabileceğimiz tek şeyi yaparak karşılık vermeliyiz: Bize bu korkunç saldırıyı başlatanlarla savaşa girerek... Meydan okuma, düello yeniden bizim önümüzde. Hata yapmayalım: Biz şimdi bir savaştayız. İlk yıkıcı çarpışmamızı yaşadık. Ve bu son olmayacak!

Silahları hazır tutalım
Tek sorun, bu savaşı ciddiye alıp almayacağımız. Saldırganların yarı gizli ve gizemli kimlikleriyle bizi yıldırmasına izin vermeyin. Kısa sürede içinde, bu saldırıyı kimin gerçekleştirdiği ve kimin desteklediği ortaya çıkacak. Bu güçlerden bir ya da birkaçıyla kaçınılmaz bir çatışma, hatta savaş için en kısa sürede konvensiyonel silahlarımızı hazırlamak zorundayız.

Kongre acilen savaş hali ilan etmeli. Bir ülkeye karşı olmak zorunda değil. Dünkü saldırıyı gerçekleştirenlere karşı ve onları destekleyen herhangi bir ulusa karşı olabilir. Savaş ilanı sadece bir sembolizm olmayabilir. Ayrıca ne kadar zor ve uzun sürerse sürsün bu çatışmanın bir tatmin edici bir sonuca varacağı konusundaki amaç ve kararlılığı da gösterir.

Alper URUŞ-Öğe DEMİRKAN