2002 Yılı için 130 katrilyon liralık bütçe hazırlanıyor. Bütçenin en az yarısının faize gitmesi bekleniyor. Ancak, 2002 Bütçesi, bir dizi reformun da başlangıç noktasını oluşturacak. Bütçe, en az 3 yıllık devlet yükümlülüğünü gösterecek. İç ve dış borçların seyri, her üç ayda bir Meclis'e rapor edilecek. Bütçenin kod sistemin, her türlü harcamanın kaynağını ve nedenini gösterir tarzda yenilenecek. Kamu kuruluşlarının ödenek bazında performans denetimi yapılacak.
2002 Bütçesi için ödenek istenirken, kamu kurumlarının keyfi hareket etmeleri, 'Ben, şu kadar isteyeyim. nasıl olsa kesilecek' gibi bir mantıkla hareket etmeleri önlendi. Kuruluşlar, geçen yıl kullandıkları ödeneklerin yüzde 45'ini aşmayacak kadar ödenek isteyebilecek ve harcama önceliklerini kendileri belirleyecek.
Bütçenin, 115-130 katrilyon lira arasında seyrettiği, asıl büyüklüğün faiz harcamalarındaki artıştan kaynaklandığı, 2002 yılına sarkacak borçlanmaların henüz tam tahmin edilemediği bildirildi. Faiz harcamalarının 65 katrilyon lirayı bulabileceği, bir o kadar da personel, yatırım, diğer cari ve transfer harcaması yapılabileceği hesaplandı.
Malİye, Hazine ve DPT'nin ortaklaşa yürüttüğü bütçe çalışmalarına damgasını vuran başlıca konular ise şu başlıklardan oluşuyor:
* İlk 2002 Yılı Bütçesi'nden başlanarak, 3 yıllık tahmini bütçeler yapılacak. Böylece, bugün alınan kararların en az 3 yıl sonra yaratacağı mali etki anında öğrenilecek.
* Daha önce bütçe dışında tutulan ve kamu bankaları üzerinden finanse edilen görev zararları bütçe içinde gösterilecek. Hazine garantisi verilen kamu projelerinden kaynaklanan borçlar da bütçeye tek tek yansıtılacak. Devlet, tüm borçlarını aynı tablo içinde görebilecek.
* Devletin iç ve dış borçlarının artış seyri, borçlanmanın nedeni, zamanlaması, miktarı, faizi ve önceki dönemlere göre kıyaslaması her 3 ayda bir TBMM'ye rapor edilecek.
* Tüm kamu kurum ve kuruluşlarında performans denetimine geçilecek. Örneğin, aynı miktarda ödenek verilen iki okulun, üniversite sınavlarındaki başarı oranları ölçülecek.
* Aralarında Karayolları gibi yatırımcı kuruluşların da bulunduğu 6 kurumun yıllık ödenekleri, pilot uygulama niteliğinde, torba ödenek olarak yıl başında serbest bırakılacak. Kuruluşların kendi aylık harcama takvimlerini yaparak, yıllık ödeneklerini etkin ve verimli kullanmaları sağlanacak.
* Bütçe harcamalarının kod sistemi değiştirilecek. Hangi kuruluşun, hangi harcamayı, ne zaman ve niçin yaptığı derhal fark edilecek.
* Devlet, bir yükümlülük altına girdiğinde bu durum, aylar sonra ödenek istendiği sırada değil, daha ihale aşamasında bilinecek.
* Kamu yatırımları, yıl içinde bitirilecek olanlardan başlanarak ayıklanacak ve yeni öncelikler belirlenecek.
Okan MÜDERRİSOĞLU