Bankacılıkta "bilanço makyajı" diye bir şey var. Vardı demek isterdim, bu işlerin geçmişte kaldığı anlamında ama, maalesef diyemeyeceğim.
Bir bankanın makyaj yapmasıyla bir insanın makyaj yapmasındaki amaç aynıdır: olduğundan güzel görünmek.
Ama insan açısından masum bir faaliyet olan makyaj (daha güzel görünmek amacıyla vücuda doğal halinde sahip olmadığı bazı şeylerin ilave edilmesi) bir banka söz konusu olduğunda masum kabul edilemez. Tersine. Bir bankanın bilanço makyajı yapması sahtekârlıktır.
Pazartesi günkü Milliyet gazetesinde "800 trilyonluk oyun bozuldu" başlıklı bir haber vardı. Oldukça teknik ve rakam dolu bu haberi araştırdım.fHerkesin anlaması için en basitine indirilmiş şekli ile anlatacağım.
Geçtimiz haziran ayının 29'unda bir banka, borsanın kapanışına 20 saniye kala elindeki 100 liralık Hazine kağıtlarını 120 liraya satar. Ama gerçekte bu satış meydana gelmemiştir. Fiktiftir. Yani gerçek bir alıcısı yoktur. Fiyat gerçeği yansıtmıyor. Çünkü ne o an ne de başka bir zaman o kağıtların 120 liraya satılması mümkün değildir. Muamele kağıt üzerinde yapılmıştır. Buna rağmen 100 lira değerindeki kağıt gerçekten 120 liraya satılmış gibi davranılır ve banka, bilançosuna trilyonlarla ifade edilen kârlar yazar.
Bitmedi. Birçok bankanın elindefo 100 liralık kağıttan olduğu için diğer bankalar da o 100 liralık kağıtlarını 120 lira imiş gibi bilançolarında gösterme hakkına sahip olur. Bu şekilde sektör içinde 824 trilyonluk bir sahte kâr yaratılmış olur.
Olmayan kârı bilançosuna yazan banka ne yaptı? Hissedarlarını kandırdı. Bankaları denetlemekle görevli BDDK'yı kandırdı. Piyasayı kandırdı. Ve müşterilerini kandırdı. Çünkü banka kârlı olmadığı halde kârlı olarak gösterildi.
Konu, bir bankanın Sermaye Piyasası Kuruluna şikâyeti üzerine ortaya çıktı. Arkadaşımız Tarık Yılmaz da kutlanması gereken bir ustalıkla haberi yakalayıp Türkiye'yi bundan haberdar etti.
Bu abidik gubidiği yapan bankanın adını biliyorum ama yazmayacağım. Çünkü, yasalarımıza göre bilanço sahtekârlığının cezası yoktur ama bunu ortaya çıkarıp yazmak suç sayılabilir.
İçine düştüğümüz ekonomik kuyuların en derin olanlarından biri bankacılıktır. Bankacılık -özel ve devlet- bir yanardağ gibi patladı. Lavları hem ekonominin hem de o ekonominin aktörleri olan bizlerin üzerinden geçiyor. Eğer bankacılıkta denetim mekanizması iyi çalışsa idi durum bu kadar feci olmazdı. Buna rağmen hâlâ bu gibi bilanço oyunlarına kalkışılmış olması, gereken derslerin ne devlet ne de bazı bankacılar tarafından alındığını gösteriyor.
Benim BDDK'ya birkaç sorum var:
BDDK bilanço sahtekârlığı yaptığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen bu bankaya ne yapmak niyetinde? Olmayan bir kârı bilançosuna geçiren bankanın sorumlularını cezalandıracak mı cezalandırmayacak mı? Bu ceza ne olacak? Örneğin hissedarlardan bankanın genel müdürünü görevden almasını isteyecek mi? Yoksa bir daha bu işlere kimsenin ebediyen tevessül etmemesini sağlamak için bankanın lisansını iptal edip sorumluları mahkemeye mi yollayacak? Çünkü ortada kanıtlanmış bir suç var.
Suç ortada. Ceza nerede?
Magazin
