Alışılmıştır; Genelkurmay Başkanlığı'nın açıklamaları her zaman "zehir zembelek" olur. Genelkurmay Başkanlığı basın açıklamalarını genellikle siyasi tavrını belli etmek için yapar. Ve her açıklama, kişileri, görüşleri ya da hareketleri siyaseten hedef alır.
Alışılmıştır; Genelkurmay Başkanlığı'nın açıklamalarından sonra siyaset siner. Askerin görüşü tartışılmaz olur. Askeri kullanarak yapılan siyaset kol gezer. Askerden beslenen siyasi aktörler ortalıkta cirit atmaya başlar.
Geçtiğimiz beş yıl kaç kez böyle gelişmelere tanık oldu...
Genelkurmay Başkanı'nın bir açıklamasıyla küskünler hareketi sona erdi, örneğin. Son olarak, diğer bir açıklamayla Katılım Ortaklığı Belgesi ve Kürtçe televizyon etrafındaki tartışmalar bir anda sona erdi. Genelkurmay en sıkıntılı anlarında bile, örneğin ünlü Andıç'la ilgili açıklamasında bile, baskın olmaktan kaçınmadı, geri adım atmayı aklına getirmedi.
Ama bu, her zaman böyle olmak zorunda değil.
Nitekim olmuyor.
Genelkurmay Başkanlığı'nın "Beyaz Enerji Operasyonu"nu tartışmalarına ilişkin son açıklaması bu şablonun dışına çıkıyor.
Bu metinden sert yorumlar çıkaranlar olacaktır.
Ama gerçek böyle değil.
Genelkurmay'ın son açıklaması, diğer siyasi aktörleri hedef almaktan çok, kendisini savunan, en azından diğerlerini kendisini savunmak için eleştiren, kullanıldığını ima eden, yasallığın altını çizmek zorunda kalan bir açıklama.
Yakından bakalım...
Ordu, yaptığı üç sayfalık açıklamanın, 1. Paragrafında siyasetin içine çekildiğini söylüyor. 2. Paragrafında yapılan operasyonla yetki ve sorumluluk açısından ilgisinin olmadığını belirtiyor. 3. Paragrafında bir gazetede "üst düzeyli asker yetkiliye" atfen verilen haberin Genelkurmay'ın görüşünü yansıtmadığını vurguluyor. 4. Paragrafta bu görüşe orduyu bağlamayan sahsi görüş muamelesi yapıyor. 6. Paragrafta, böyle bir "asker yetkili"nin tespit edilmediğini, beyanda bulunan makam, kişi ve basın organlarının isim vermesi halinde soruşturma yapılacağını ifade ediyor. 7. Paragrafta, gelişmeleri Türk Silahlı Kuvvetleri üzerinden siyaset yapılması ve ordunun yıpratılması olarak tanımlıyor. 8. Paragrafta, bir ölçüde Mesut Yılmaz'ı ima ederek, bu operasyon üzerinden TSK'nın, AB adaylığına karşı olduğu imajının yaratılmasını iftira olarak niteliyor.
Ve açıklama bitiyor...
Evet, açıklama öncekilerden farklı...
Farklı zira bu açıklamanın oturduğu tartışma zemini öncekiler gibi değil. Bu kez tartışma, filli durumları kendiliğinden meşrulaştıran siyasi ve toplumsal bir kutuplaşma zeminine oturmuyor. Tersine yasallık ve yetki dağılımı merkezli bir sorun etrafında cereyan ediyor. Bölük pörçük siyasi arenadan da güç almıyor; tersine sistemli ve uzlaşmaya dayanan bir tepkinin sonucu olarak ortaya çıkıyor.
Ve bu fark asker-sivil ilişkileri açısından olup biteni anlamak açısından son derece önemli...
Askeri otorite ile sivil siyasetçinin göğüs göğüse gelmiş ve asker yukarıdaki koşullar çerçevesinde geri adım atmıştır. Açıklama da bunu teyit etmektedir.
Geri adım basın ve siyasetçilerle ilgili uyarılarla doludur, buna şüphe yok.
Kuşku yok; bu durum ülkedeki asker-sivil dengesini bir çırpıda değiştirecek çapta da değildir. Ancak bunun nasıl ve hangi koşullarda değiştirilebileceğine, askerin yasallık çizgisine nasıl çekileceğine işaret etmektedir. Önemi de buradadır.
İşte bu yüzdendir ki, Yılmaz-Ecevit ikilisinin çıkışı son derece olumludur. Dün yapmadıklarını bugün neden yapıyorlar sorusu, bugün yaptıklarının önemi ve anlamını azaltmaz. Yolsuzluk kokusunun varlığı da olup biteni de doğrulamaz...
