ABD Dışişleri Bakanı Madeline Albright'ın Avrupa işlerinden sorumlu yeni yardımcısı James Dobbins, birkaç gündür Türkiye'de hükümet, iş çevreleri, sivil toplum ve meslek örgütleriyle görüşmeler yapıyor. Bu görüşmeler, Türkiye'nin yalnızca ABD ile değil Avrupa Birliği ile ilişkileri açısından da önem taşıyor. Daha önce Haiti ve Kosova krizlerinde Amerikan Başkanı'nın özel temsilciliğini yürütmüş Dobbins'in asıl uzmanlık alanı Avrupa. Dobbins'in, yani ABD'nin yürürlükteki Avrupa politikasının gündeminde kısa, orta ve uzun vadeli üç önemli madde var.

Birincisi Balkanlar'daki istikrarsızlık. Dobbins, Clinton iktidarı yeni seçilecek Başkan'a devretmeden önce bu alanda bir ilerleme sağlamaya gayret edecek.

İkincisi, Avrupa güvenliği. ABD'nin Avrupa savunması için NATO'ya aktardığı bütçe, seçime hazırlanan Amerikan vatandaşını rahatsız ediyor. Washington artık Avrupa'nın kendi işini kendi görür hale gelmesini istiyor. Ancak, Avrupa güvenlik ve savunma kimliği oluşumunda Türkiye'nin dışlanması, Washington'u da rahatsız ediyor. Avrupalılar'ın Rusya'yı hafife almasına kızan Washington NATO'nun çatlamasını istemiyor. Üçüncü olarak, ABD Avrupa Birliği'nin işlerlik kazanmasını istiyor. Ayrıca Avrupa'ya yönelik Amerikan politikaları açısından hep başağrısı olagelen Ege ve Kıbrıs konularının da Türkiye'nin AB ile ilişkilerine bağlı olduğunu anlamış bulunuyor.

Türkiye AB'ye üye olabilse, Amerika, Balkanlar ve Ege-Kıbrıs gibi iki başağrısından kurtulabilecek. Amerikan vatandaşı Avrupa güvenliği için daha az vergi ödeyecek. Dolayısıyla, Amerikan başkentinde 'Türkiye'nin AB üyeliğinin desteklenmesi gerektiği' değerlendirmeleri yapılıyor. Yapılıyor ama, Türkiye'nin AB'ye üye olabilmesi için Kopenhag Kriterleri diye bilinen ekonomik, siyasi ve sosyal koşulları yerine getirmesi gerekiyor.

Ekonominin, siyasetin ve toplumsal hayatın demokratikleşmesi olarak da tanımlanacak bu kriterler için Ecevit hükümetinin geçen yıl attığı hızlı adımlar, 2000 başından itibaren Meclis'in önce Cumhurbaşkanlığı seçimleri, sonra da soruşturma dosyalarına kilitlenmesi nedeniyle neredeyse durdu.

Dobbins Türkiye'den 'toplumun her katmanında AB'ye üyelik isteyenlerin çoğunlukta olduğu' izlenimiyle ayrılıyor. Şimdi iş, hükümet ve Meclis'in Ekim-Aralık dönemini (Meclis Başkanlık seçimini bir an önce atlatıp) kısır kavgalar yerine hızlı reformlarla değerlendirmesine kalıyor.

MURAT YETKİN