Tüpraş Türkiye'nin en büyük şirketi. İSO 500 sıralamasında şimdiye kadar onu geçen olmadı. Hatta yaklaşan da. Aynı zamanda en çok kar eden şirket. Türkiye akaryakıt kullandıkça Tüpraş yüzde 86'lık pazar payından dolayı kar etmeye devam edecek. Çünkü akaryakıt fiyatları kanunen dünya fiyatları ile otomotik ilgilendirilmiş durumda. Şirket 74 trilyon 752 milyar liralık sermayesi ile 324.1 trilyonluk kar etmiş. Hisse başına 1999'da elde edilen kar 4.347 lira. İndirimlerle Özelleştirme İdaresi'nin halka arz fiyatının 30 bin liradan olacağını varsayarsak 7 fiyat/kazanç oranıyla bir satış yapılıyor. Şu anda İMKB fiyat/kazanç ortalaması 30 civarında.
Bu şirketin halka arzında ön talepler toplanıyor. Şimdiden satılması düşünülen yüzde 15 hissenin tümünü geçen bir talep ortaya çıkmış. Talep toplamanın üç gün daha devam edeceği düşünülürse sayısı 167 bini bulan alıcıların daha da artması, satılması düşünülen miktarı katlaması beklenebilir.
* Yabancıların durumu - Bu talebin sadece yerli ayağı. Halka arz yabancı yatırımcılara da yapılacak. İş Bankası deneyimi yerli talebi olan büyük arzlara yabancıların daha fazla ilgi gösterdiğini ortaya koydu. Tüpraş'ta da yabancı talebin toplamı yerli talebi bir hayli geçebilir. Bu durumda ortaya milyarca dolarlık talep çıkar. Ancak talebin tümüne satış yapmak uygun bir strateji değil. Yarısına satılsa bile, Tüpraş'ın yaklaşık yarısı halka açık olacak.
Böyle bir satış bir iki milyar dolarlık halka arz demek. Eğer Özelleştirme İdaresi karar verir ve Özelleştirme Yüksek Kurulu onaylarsa şirketin sermayesinin yüzde 15'i yerine yüzde 30'u, yüzde 40'ı halka arzedilebilir. Bu hem özelleştirme geliri hedefinin tutturulmasını sağlayacak, hem özelleştirmenin önünü iyice açacak ve yabancıların bakış açılarını değiştirecek.
Bunlar kısa vadeli yararı.
* Borsaya katkısı - Orta ve uzun vadeli yararına gelince. Borsa, derinliği olan, yabancıların da 100 milyon dolarlara varan alımlar ve satışlar yapabileceği bir senede kavuşacak. Tüpraş bu yöneyle hem halka arzda yabancı sermaye getirecek, hem de ikincil piyasada derinliği ile yabancı sermaye çekilmesini kolaylaştıracak.
100 binlerce küçük yatırımcıyı getireceği için hisse senedi kültürünün artmasına neden olacak. Hisse senedi alanların ekonomiye bakış açısı değişecek. Sivil toplum denetimini artıracak. Bu gerçek bir halka arz olacak. Özelleştirmeye güven artacak.
* Endeksi sürükleyebilir - Borsa Tüpraş'ın halka arzıyla yeni yıldan beri aradığı ancak henüz bulamadığı sürükleyici endeks kağıdına da kavuşmuş olacak. Ekonomik programın uygulamaya konulmasıyla borsa mali hisselerden sanayi hisselerine dönmüş, ancak sanayide endeksi sürükleyecek bir senet bulamamıştı.
Bütün bu nedenlerle Tüpraş'ta mademki talep de yüksek, satış miktarının da korkmadan yüksek tutulmasında sayısız yarar var.
Sonuç - "Kaygı küçük şeylere büyük gölge verir"
