Paritedeki oynamalara dikkat

Son iki ayın ilk Pazar günü açıklanan enflasyonu değerlendirdik. Ekonomiye tasarrufçu açısından bakma geleneğimizi bozduk. Çünkü dezenflasyon programının uygulamaya girmesi, enflasyonu ekonominin en önemli konusu haline getirdi.

Dolayısı ile, tasarrufçuya önerilerimizi ayın ikinci Pazar gününe aldık. TL faizleri Şubat'ta da tüketici fiyat artışının altında kaldı. Böyle olacağı biliniyordu. Mart ve Nisan aylarında da aynı eğilimin süreceğini söyleyebiliriz.

Geçen ay da yazmıştık. Tasarrufunu TL mevduatına, repoya yada kamu kağıtlarına yatıranlar mutsuz. Tek tesellileri var. Bundan önceki iki yıl boyunca yüksek reel faiz geliri elde etmişlerdi. Onunla avunacaklar.

Bugün dövize yatırıma daha ayrıntılı şekilde bakacağım. Son iki ayın mevduat sayıları çok ilginç. Enflasyonla mücadele programının devreye girmesinden sonra döviz mevduatında bir artış görülüyor.

Piyasa, özellikle repo cazibesini kaybedince tasarrufçunun dövize dönmeyi tercih ettiğini düşünüyor. Halbuki genel beklenti tam tersine idi. Aylık devalüasyon yüzde 2.1'e çekilince, TL'ye dönüş bekleniyordu.

Neden böyle oldu? Tam bilmiyorum ama doların euro karşısında güçlenmesinin önemli etkisi olduğunu sanıyorum. Çapraz kurların dolar ve marka etkilerini mercek altına alacağım.

Dolar güçlenince
1 Ocak 2000'de dolar-euro paritesi 1.01'di. Benim de aralarında olduğum pek çok iktisatçı, 1 euro=1 dolar paritesini psikolojik alt sınır olarak kabul ediyordu. Yani, euro'nun bu değerin altına inmeyeceğine inanılıyordu.

Ama indi. 9 Şubat'ta euro 0,99'a düştü. Orada da kalmadı. Bir ara Asya piyasalarında 0.93'ü gördü. En son 10 Mart Cuma günü 0.96'dan kapandı. İki buçuk ayda euro dolara karşı yüzde 4 değer kaybetti.

Bunun bizim açımızdan anlamına bakalım. Bir ay önce, 10 Şubat'ta dolar 560 bin TL, mark ise 284 bin TL idi. Cuma günü ise dolar 580 bin TL, mark 286 bin TL olmuştu. Bir aylık devalüasyonu dolar ve markta sırası ile yüzde 3.6 ve 0.7 hesaplıyoruz.

Doların cazibesi hemen görülüyor. Yıllık yüzde 10 dolar faizinin aylığı yüzde 0.8 ediyor. Devalüasyonla toplayınca, doların son bir ay getiri yüzde 4.6'ya çıkıyor. Tüketici enflasyonunun 0.7 puan üstünde ve TL'ye kıyasla çok avantajlı.

Madalyonun öbür ucunda mark var. Gene yıllık yüzde 10 faiz ile markın son bir aylık getirisi sadece yüzde 1.5 oluyor. TL faizlerinin bile epey altında kalıyor.

Euro güçlenirse
Buraya kadar çok güzel. Ancak, dolar tutanların risklerinin hızla yükseldiğini söyleyebiliriz. Önümüzdeki bir kaç ay içinde euro mutlaka değer kazanır demiyoruz. Uluslararası döviz piyasalarını doğru tahmin etmek pek mümkün değil. Risk arttı diyoruz.

Başka türlü soralım. Ya euro yükselirse? O zaman ne olur? Sepet bazında kurlar Merkez Bankası tarafından yayınlandığına göre, pariteyi tahmin edince günlük kurları kolayca hesaplayabiliyoruz.

Önümüzdeki üç ay içinde euro'nun 1.07 dolara çıktığını kabul edelim. Son derece ilginç. 10 Haziran'da doların gene 580 bin TL'ye satılacağını hesaplıyoruz. Dolara yatırım yapanlar üç ay boyunca devalüasyondan hiç bir şey kazanmayacaklar. Bütün getirileri aylık yüzde 0.8 dolar faizinden ibaret kalacak.

Doğallıkla, bu kez markçılar avantajlı. 1.07 paritesinde 10 Haziran'da mark 320 bin TL'ye çıkıyor. Üç ayda yüzde 12 değer kazanıyor. Bu kez onlar gülüyor.

Şunu söylemeye çalışıyoruz. Dolar tutmak yakın geçmişte avantaj sağladı. Ama riskli bir yatırım olduğunu unutmamakta yarar var. Parite ile beraber her şey değişebilir. Tasarrufçuya hesabını riskleri bilerek yapmasını tavsiye ediyoruz.