kapat

08.03.2000
Anasayfa
Son Dakika
Haber İndeksi
Yazarlar
Günün İçinden
Politika
Ekonomi
Dünyadan
Spor
Magazin
microbanner
Sabah Künye
Atayatirim
Sofra
Bizim City
Sizinkiler
Para Durumu
Hava Durumu
İstanbul
İşte İnsan
Astroloji
Reklam
Sarı Sayfalar
Arşiv
E-Posta

Turkport
1 N U M A R A
Z D N e t  Türkiye
A T V
M i c r o s o f t
Win-Turkce US-Ascii
© Copyright 2000
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Devletçiliğin iflası
4 milyar dolarlık İskenderun Demir Çelik'in değeri sıfıra indi. Özelleştirmenin büyük projesi, teknoloji getirecek yatırımcıya '1 dolara' satılacak

Özelleştirme İdaresi'nin en önemli projeleri arasında yer alan İskenderun Demir Çelik Fabrikaları AŞ (İsdemir), bir devin batışının da öyküsünü içeriyor. 1970 yılında temeli atılan tesis, 1984-88 dönemi hariç hiç kâr edemedi. 4 milyar dolara mal olan tesisin değeri bugün sıfır noktasına indi. Fizibilite raporları hazırlayan danışman firma, "Fabrika bugünkü yapısıyla asla kâr edemez" dedi.

İsdemir'in düştüğü durum, devlete ödediğimiz vergilerden harcanan 4 milyar doların, nasıl yanlış bir yatırımla boşa gittiğinin en açık göstergesi.

İsdemir, 1 dolar sembolik bedel üzerinden, teknolojik yatırım garantisi şartıyla özelleştirilecek. Tesise en az 500 milyon dolar harcama yapılacak. Bayramdan sonra ihaleye çıkarılacak. Türkiye'deki uzun mamul (inşaat demiri) üretim fazlası dikkate alınarak, fabrikadaki üretim bandı yassı mamul (sac) üretimine dönüştürülecek.

ÖYK KARARI NE DİYOR
1.5 yıl önce özelleştirme kapsamına alınan İsdemir'in satış stratejisi ÖYK kararında şöyle açıklandı:

"Demir çelik sektöründe iç talebi yüksek yassı çelik mamulleri ile arz fazlası bulunan uzun çelik mamuller arasındaki yapısal dengesizlik gözönünde bulundurularak, uzun mamul üreten İsdemir'in yassı mamul üretimini temin edecek yatırım ve yapılanma ile çalışanlarının haklarının garanti altına alınmasına önem verilecek bir özelleştirme modeli ile özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır."

İsdemir'in yassı ürüne geçmesi halinde yıllık döviz kazancının 600-650 milyon dolar olacağı tahmin ediliyor.

PERSONEL YAPISI
- İsdemir'de bin 224'ü memur ve sözleşmeli personel, 5 bin 679'u işçi ve 4 bin 719'u taşeron firma işçisi olmak üzere 11 bin 622 kişi çalışıyor.

- Fizibilite raporlarına göre İsdemir'de 3 bin işçinin emekli olması, bin 224 kapsam dışı personelin başka kurumlara nakli veya tasfiyesi, 2 bin 467 işçinin ise işten çıkarılması gerekli görülüyor.

- Şirketin mevcut kıdem ve ihbar tazminatı yükümlülüğü 60 trilyon lirayı aştı.

- Şirketin mali krizden en az etkilenmesi ve üretimini sürdürebilmesi için bugüne kadar Özelleştirme Fonu'ndan yaklaşık 50 trilyon lira aktarıldı. Bu tutarın 35 trilyon lirası sermaye artışı yoluyla, kalan kısmı ise yıllık yüzde 67 faizle kredi olarak verildi.

İsdemir'in değeri nasıl sıfırlandı
* Tesisin temeli 1970'te atıldı. 1975'te üretime geçildi. 1984-88 arasında sınırlı kâr eden tesis, 1989'daki grevden sonra belini doğrultamadı. O tarihte 1 ton demir 1 aylık ücrete denk gelirken, bu oran 3 ton demir 1 aylık ücret olarak değişti.

* İsdemir'deki teknoloji eski Rus teknolojisi olduğu için emek yoğun bir yapıda kuruldu. Bu durum şirketin uluslararası rekabet gücünü azalttı.

* Mevcut teknolojisi ve üretim faaliyetleri sonucu İsdemir, 1984-88 dönemi hariç hiç kâr etmedi.

* Büyük bir enerji tasarrufu ve maliyetlerde azaltma yaratacak yatırımlar zamanında yapılamadı. Yüksek maliyetler, şirketin sürekli zarar etmesine neden oldu.

* Yurtiçi cevher üreticilerinin korunması nedeniyle İsdemir, hammadde giderlerinde de yüksek maliyetlerle çalışmak zorunda kaldı.

* YPK kararları ve Başbakanlık genelgeleri ile Türk bayraklı gemilere yüzde 10 daha yüksek bedelle taşıma yaptırılması, şirketin mali yapısını iyice bozdu.

* Aşırı istihdam ve yüksek işgücü ücretleri, maliyetleri arttıran en önemli faktörler arasında yer aldı. İşçilik maliyetinin genel maliyetler içindeki payı özel sektör tesislerinde yüzde 18 iken bu oran İsdemir'de yüzde 40'ı aştı. Yılbaşında yüzde 41 oranında zam yapılan işçi ücretlerine, Temmuz'da yüzde 18 ek zam daha verilecek.

* 1997 yılı sonlarında başlayarak tüm sektörü olumsuz etkileyen global kriz ve Rusya krizi İsdemir'in mali yapısına ağır darbe indirdi.

İSDEMİR İÇİN SON 1.5 YILDA NE YAPILDI?
* Finans Yatırım AŞ ve WS Atkins liderliğindeki grupla danışmanlık hizmet sözleşmesi imzalandı. Tanıtım dokümanı, değer tespit, fizibilite, strateji ve sektör raporları tamamlandı.

* Yeniden yapılanma için en modern ve en uygun teknolojinin ince slab dökümü ve sürekli haddeleme yöntemi olduğu sonucuna varıldı.

* 4054 sayılı Rekabet Kanunu çerçevesinde gerekli ön izin alındı.

* Denizden doldurularak oluşturulan İsdemir Limanı için Maliye'den 49 yıllık devredilebilir nitelikli kullanma izni alındı.

* İsdemir'in kullanımında olan ancak diğer kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetindeki gayrimenkullerden bin 300 adedi İsdemir adına tapu devri yapıldı.

Okan MÜDERRİSOĞLU

4 YILDA 382 MİLYON DOLAR ZARAR ETTİ
KapasiteÜretimTüketimFark
Uzun Ürün 16.45011.350 6.3505.000
Yassı Ürün 3.000 2.850 4.850 - 2.000
(bin ton)
199519961997199819991995-1999
188.937.125.328.9102382.2
(milyon dolar)
Sermayesi: 150 trilyon TL


Copyright © 2000, MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. - Tüm hakları saklıdır