ABD ile Avrupa ülkelerinde uygulanan; orta vadede sabit veya değişken oranlarda uzun vadeli kredi sağlayan Mortgage Sistemi'nin Türkiye'de de uygulanması için atılan ilk adımlar sonuçlanma aşamasında.

Türkiye'nin yüksek enflasyon ortamı ve dövizle borçlanmanın riskleri nedeniyle başlangıçta uygulanması zor görünen sistemin koşulları kısa sürede oluştu. Bunda, enflasyon ve faizlerin düşme trendine girmesi sonucu hem piyasaların hem de finans kesiminin uygulamayı desteklemesi ve Vakıfbank ile Alternatifbank'ın uzun vadeli konut kredilerinin büyük etkisi oldu.

Sistemi Amerikalı yatırımcı ve müteşebbis Victor Politis; şirketi PRI aracılığıyla Türkiye'ye getiriyor. Zor projelere finansman sağlanması konusundaki deneyimleri ışığında 1994 yılında PRI şirketini kuran Politis, gelişmekte olan 40'tan fazla ülkede proje geliştirme ve bağımsız finansal danışmanlık hizmetleri veriyor. Politis, 1999'dan itibaren Asya ülkelerinde ve son olarak da Türkiye'de Türel&Türel Emlak Geliştirme ve Danışmanlık Şirketi ile hizmet vermeye başladı.

Türel&Türel Yönetim Kurulu Başkanı Tevfik Türel, inşaat şirketi ve banka işbirliğiyle oluşan dört grup ile görüştüklerini, birinde karar vermek üzere olduklarını belirterek, Politis'in önümüzdeki hafta Türkiye'ye gelerek bu şirketle görüşeceğini söyledi. İlk aşamada Türkiye'ye 500 milyon dolar getirileceğini ve sistemin tüm projelere açık olduğunu söyleyen Türel, "Bizim koyduğumuz ilk hedef 10 yıllık borçlanma. Faiz oranı en fazla yüzde 12 olacak. Ancak şartlar böyle giderse hayal bile edemediğimiz koşullarla ortaya çıkacağız" dedi.

Sistemin Türkiye'ye adaptasyonu konusunda yurt dışındaki gruplarla görüştüklerini anlatan Türel, "Adaptasyon ciddi bir süreç. Örneğin; Alternatifbank fiyat değerlendirmesini Turyap ile Vakıfbank kendi ekibiyle yapıyor. Bizimdeğerlendirmeleri yurt dışından gruplar yapacak" diye konuştu. Türel 100 bin dolarlık kredinin ödeme koşullarını da şöyle anlattı:

"Bu miktarın ödemesi 10 yıl boyunca yüzde 12 faizle aylık 1434 dolar olacak. Yüzde 35 peşin ödemeden sonra tabii. Bu kredi kullanılmasındaki en önemli şart iskanı alınmış ev için kullanmak zorunluluğu. Evin de düzgün yapılmış olması gerekiyor. (Ben yaptım oldu) denen evlere böyle bir kredi verilemez. Bu, sektörde otokontrolu sağlayacak."

Soyak İnşaat da kendi gayrimenkul projeleri için ABD'deki kredi kuruluşlarıyla görüşmelerini tamamlamak üzere. Soyak, 15 yıl vade ve aylık 300-1000 dolar ödemelerle Mortgage'ı uygulamaya hazırlanıyor. Soyak Yönetim Kurulu Başkanı Erkut Soyak, piyasaların sisteme hazır olduğunu belirterek, "Farkımız bitmiş konuta değil, başlayacak bir projeye kredi bulmak. ABD'den 200 milyon dolarlık bir fonun getirilmesini sağlayacağız" dedi.