YARALILARI GÖRDÜK
Militanlar bir taraftan ateş ediyor, bir taraftan da bazı araçları ara sokaklara çekerek yakmaya ve bu suretle barikatları yeniden kurmaya çalışıyordu. İtalyan Birliği de araç üstü hafif silahları da kullanarak karşılık veriyordu.

Tam bu esnada bir İtalyan askerinin yaralandığı, yol üzerinde ateşin ortasında kaldığı ve acilen hasteneye tahliyesinin gerektiği bana duyuruldu. Aslında o anda yaralı askeri yukarıdan biz de görmüştük. Hayatımın en hızlı kararını o anda verdiğimi hatırlıyorum. Hiç tereddüt etmeden İtalyan pilota yere inip inemeyeceğini sordum. "İnerim" cevabını verince ona yola inmesini söyledim.

MERMİLER VIZILDIYORDU
Süratle yola indik. Helikopterden önce Yarbay Mastar yere atladı ve yol kenarındaki çalıların ve yıkılmış duvarların arasındaki militanlara, G-3 piyade tüfeği ile ateş etmeye başladı. Albay Ed Ward da tabancası ile ateş ediyordu. Binbaşı Doğar ve helikopterin İtalyan mürettebatı yere atlayarak yaralı askeri içeri taşıdı.

Helikopterin iki yanından geçen mermi seslerini çok yakınımızda hissederek havalandık. Yaralı askeri en yakın ABD askeri hastanesine bırakarak olay yerine döndük. Çatışma devam ediyordu. İki yaralı İtalyan askeri daha gördük ve çatışmanın ortasından onları aldık. Yere indiğimizde hemen helikapterin yanındaki çalılığın arkasında saklanan iki militan ellerini kaldırarak teslim oldu. Bu arada yaralı askerleri hastaneye tahliye etmiştik.

Tekrar çatışma bölgesine döndüğümüzde çatışma bitmiş, militanların sokak aralarına kaçırmak istedikleri araçlar yeniden ele geçirilmiş ve birlik dönüşe geçmişti.

LİDERLİĞİN ANLAMI
Yukarıda anlattığım olayı hiç unutmayacağım. Tarih 2 Temmuz 1993'tü... Ülkemden binlerce kilometre uzakta, Somali'de, General Aideed'in militanlarına karşı mücadele ediyorduk. Bu olayın önemi tehlikeye atıldığımız, kurşunlara aldırmadan İtalyan yaralıları kurtardığımızdan değil.

Vurulsaydım, ben belki ölürdüm ama Birleşmiş Milletler sadece bir komutanını değil, prestijini de kaybederdi. Yok eğer inmeseydim, bu kez de emrindekiler açısından prestij kaybına ben uğrardım. İşte bunun muhasebesidir önemli olan. Bu hareket kulaktan kulağa bütün birliklere yayıldı. O günden sonra daha çok tebessümle karşılanır oldum.

Bir süre önce ABD gezisinde, West Point askeri okulundaydım. Bin kadar öğrenci beni dinliyordu. "Liderlik" nedir diye sordular. Ben de bu örneği anlattım: İnmek ya da inmemek! O anda pilota "İn!" emrini verirken komutanlık yanım ağır basmıştı. West Point öğrencileri bunun üzerine ayakta alkışladılar. Demek ki liderlik konusunda iyi bir örnekti bu.

Tabii derste okumak başka, yaşamak başkaydı. Bunu bir kere daha görmek için Afrika'ya gelmem gerekmişti...

SUNUŞ
Ağustos 1999 sonunda Birinci Ordu Komutanlığı'ndan emekli olan Orgeneral Çevik Bir'in Somali anıları bu dizinin bitiminde Sabah Kitapları'ndan yayınlanacak. Aşağıda okuyacağınız dizi, Çevik Paşa'nın kaleme aldığı "Somali'ye Bir Umut" adlı kitabın bir özetidir.

Dikkat edileceği gibi bu dizi ve kitap Çevik Bir'in anılarının ilk bölümüdür. Bu metinleri komutanın diğer anı kitapları takip edecektir.

SABAH NEDEN YAZDIM?
Somali Birleşmiş Milletler Barış Gücü Komutanı'yken yaşadıklarımı tabii ki kişisel bir amaçla yazmadım. Hedefim, Türkiye ve BM tarihine ışık tutmak ve gelecekte daha sık karşılaşacağımız "barışı temin", "barışı koruma" ve "uluslararası koalisyon kuvvetleri" harekatlarında görev alacak sivil ve askeri personelin yararlanacağı bir kitap ortaya koymaktı. Sadece meslektaşlarımın değil; dünya politikası, devletler hukuku, uluslararası strateji gibi alanlarda çalışanların da kitaptan yararlanacağını umuyorum.

KİMDİR?
1939'da İzmir'in Buca ilçesinde doğdu. Kara Harp Okulu'ndan istihkam subayı olarak mezun oldu (1958). Kara Harp Akademisi'ni (1970), Silahlı Kuvvetler Akademisi'ni (1971) ve NATO Savunma Koleji'ni (1973) bitirdi. 1973-76 yıllarında Avrupa Müttefik Komutanlık Karargahı'nda (SHAPE) proje subayı olarak görev yaptı. Daha sonra Genelkurmay Başkanı Özel Kalem Müdürü, MGK Başkanı Başyaveri, Devlet Başkanı Başyaveri ve Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı oldu. 1983-85 yıllarında tuğgeneral rütbesiyle yine SHAPE'de Lojistik ve Infrastrüktür Daire Başkanlığı, 1985-87 döneminde Kara Kuvvetleri Harekat Daire Başkanlığı yaptı. 1991'de Korgeneral oldu. İki yıl boyunca Genelkurmay Harekat Başkanlığı'nı yürüttü. 1993-94'te Somali Birleşmiş Milletler Barış Gücü Komutanı'ydı. 1995'te orgeneral oldu. Üç yıl Genelkurmay 2. Başkanı olarak görev yaptı. 1998'de 1. Ordu Komutanlığı'na getirildi. 30 Ağustos 1999'da emekli oldu. Nilgün Hanım ile evli. Uygar adlı bir oğlu var. İngilizce biliyor.