Fay hattındaki kırılma bölgedeki insanların yaşamı yanında Türkiye'nin gündemini de değiştirdi. Reformlar ve makro ekonomik sorunlarla uğraşırken bir anda canımızın derdine düştük, hava döndü. Marmara Bölgesi olarak sokaklarda sabahladık, barınma sorun haline geldi.
Bu anlamda deprem büyük sıkıntı yarattı. Bir korkudur başladı. Rahatlığın yerini sıkıntı aldı. Geleceğe yönelik beklentiler olumsuzlaştı. Artık daha az harcama, daha çok tasarruf etme, daha sağlam bir binaya geçme isteği ön plana geçti. Ne zaman geleceği belli olmayan bir depreme karşı insanlar önlem arayışına girdi.
3 Değişen yaşam - Tabii ki böyle bir ortamda uzun vadeli yatırımın cazibesi azalıyor. Çünkü toplum olarak daha bir belirsiz ortamda yaşıyoruz ya da öyle olduğunu hissediyoruz. Can pazarında bazı tüketim alışkanlıkları da değişiyor. Öncelikler farklılaşıyor. Harcamalar durdurulup, beklemeye geçiliyor. Bu, enflasyonla mücadeleye katkıda bulunması açısından olumlu bir gelişme. Ancak ekonomik canlanmanın önünde engel oluşturması nedeniyle de olumsuz bir gelişme.
3 Unutulan ekonomi - Önceki gün açıklanan rakamlar da, milli gelirin ikinci çeyrekte yüzde 3.4 olarak daralmaya devam ettiğini ortaya koyuyor. Neyse ki böyle bir ortamda Hükümet aceleyle gündeme getirdiği deprem vergisini hemen Meclis'ten geçirmedi, Ekim'e bıraktı. Ekim'de canlanma yönünde biraz yol alınırsa, getirilecek ek vergilerin yaratacağı durgunluğun etkisi azaltılabilir.
Yine böyle bir ortamda kimse makro ekonomik sorunları ve reformları konuşmuyor. Sosyal Güvenlik Yasası Meclis'ten geçti ama kimse farkında değil. İnşallah tarım reformu, KİT reformu, harcama reformu hazırlıkları sürdürülüyordur. Bankacılık Üst Kurulu'na yapılacak atama unutulmamıştır bu sırada. Yoksa yasayı uygulamadıktan sonra çıkarmanın pek bir anlamı yok.
3 Depremin gösterdiği - Son deprem de ortaya koydu ki, daha güvenli bir ortam yaratmanın yolu daha güçlü bir ekonomiden, refah düzeyini daha da artırmaktan geçiyor. Depreme dayanıklı konutlar inşa edebilmek, daha sağlıklı altyapılar kurabilmek için öncelikle kişilerin ve kamu kesiminin gelirlerinin artırılması gerekiyor. Deprem ve onu izleyen günlerde benzer felaketlerden daha az zararlarla çıkan ülkelerin refah düzeyleri bizden çok çok ileriydi. Hatta bize yardıma koşan kurtarma ekiplerinin oluşması o ülkenin ekonomisinin ne kadar güçlü olduğuyla direkt bağlantılı.
3 Öncelikli sorun - Eğer o seviyelere erişilmek isteniyorsa, çalışmaya yeniden en kısa sürede başlamak gerekir. Moral bozmamak, daha fazla çalışmak, Türkiye'nin geleceği için en önemli amaç olmalı. Bu nedenle hayat sürmeli ve ekonomiye ilişkin yapılması gerekenler vakit kaybedilmeden yapılmalı.
Olaylara bu açıdan bakınca ekonomik sorunların ikinci plana atılmayacak kadar önemli olduğu görülüyor. Ekonomik sorunlar her zaman birinci öncelik olmayı sürdürmelidir. Son deprem bunu bir kez daha net olarak ortaya koymuştur.
Sonuç - "Gerçekler kendi kendini kanıtlar"
