kapat

03.09.1999
Anasayfa
Son Dakika
Haber İndeksi
Yazarlar
Günün İçinden
Politika
Ekonomi
Dünyadan
Spor
S u p e r o n l i n e
Magazin
banners
Siber Haber
L E I T Z
Sofra
Bizim City
Sizinkiler
Para Durumu
Hava Durumu
Bayan Sabah
İstanbul
İşte İnsan
Astroloji
Reklam
Sarı Sayfalar
Arşiv
Hazırlayanlar
Sabah Künye
E-Posta

1 N U M A R A
Z D N e t  Türkiye
A T V
M i c r o s o f t
Win-Turkce US-Ascii
© Copyright 1999
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Akıllı fare
Bilimadamları, hızlı öğrenen, öğrendiğini uzun süre unutmayan, hatalarından ders çıkaran zeki bir fare geliştirdiler. "Akıllı Fare" birçok hastalığa umut olacak

ZEKANIN karmaşık yapısı çözülüyor. Amerikalı genetik bilimciler, parlak hafızaya ve müthiş bir öğrenme kabiliyetine sahip "akıllı fare" geliştirdiler. İnanılmaz buluş, yakın gelecekte zeki ısmarlama bebeklerin yanı sıra felç ve Alzheimer hastalığının tedavi edilmesine de olanak sağlayacak. Zeka aşısı ya da haplarının üretimini kolaylaştıracak.

Farenin tüm kalıtımsal özelliklerini taşıyan DNA'sının içine ektra bir gen yerleştiren Princeton Üniversitesi uzmanları, ortamdaki farklı cisimleri bir görüşte ayırt eden, labirentlerden kolayca çıkan, öğrenen ve deneyimlerden sonuçlar çıkartan "Doogie" isimli bir fare geliştirdiler. Akıllı fare üretme fikri "çocuk yaşta öğrenme kabiliyetinin ileri yaştakilere oranla çok daha iyi olması" gerçeğinden ortaya çıktı.

Zeka geliştiren ve beynin sürekli dinç kalmasını sağlayan NR2B proteinin vücuttaki seviyesi normalde yaşla birlikte düşüyor. Ve yaşlılarda zamanla hafıza kaybına yol açıyor. Doogie'nin DNA'sının içine ekstra "NR2B" üreten bir gen yerleştirildi. Deneyi Joe Z. Tsien ve ekibi gerçekleştirdi. Mikro enjeksiyon yöntemiyle, NR2B proteinin üretiminden sorumlu gen, döllenmiş bir yumurta hücresinin çekirdeğine aşılandı. Daha sonra bu embriyo, anne farenin rahmine konuldu ve büyümesi beklendi. Ekstra genle dünyaya gelen Doogie'nin beyninde diğer farelerden çok daha fazla NR2B proteini bulunduğu gözlendi. NR2B proteini, beyinde NMDA adlı öğrenme molekülünü harekete geçirerek çalışıyor. Daha çok üretilen NMDA'lar, farenin çevresinde gelişen olaylar arasında kolayca ilişki kurmasını ve hızlı öğrenmesini sağlıyor.

Ahlaki tartışmalar
IQ derecesi yüksek bebekler üretme fikri ahlaki tartışmaları da beraberinde getiriyor. Pennsylvania Üniversitesi Bioetik Merkezi Başkanı Arthur Caplan, "Bunun kötü olduğunu zannetmiyorum. Alzheimer hastalığını, Down Sendromu'nu, otizmi, zihinsel özürlülüğü ya da nörolojik hastalıkları tedavi edecekse bence iyi bir şey" yorumunu yapıyor.

Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi uzmanı Dr. Robert Malenka ise "Beyinde NR2B oranını artıracak herhangi bir ilaç, felç riskini de artırabilir. Çünkü hem felç hem de öğrenme işi beyinde aynı nörolojik anahtarlarla kontrol edilir" diyor.

Gelecek ne getirecek
2010

* Bir kişinin ileriki yaşta bağırsak ya da akciğer kanseri olup olmayacağı genlerine bakılarak anlaşılacak. Genetik testlerle bunun gibi 25 hastalık önceden teşhis edilecek.

* Kalıtımsal hastalıkların birçoğuna müdahale edilecek. Gelecek kuşaklar kurtulacak.

*Bir hastanın bağırsak kanserine yakalanma riski mevcut ise kendisinin 25 yaşından başlayarak daha sık kontrole gitmesi sağlanacak.

* Hastalıklarda genetik tedavi kullanılacak.

* Doktorların çoğu genetik tıp dalında çalışmaya başlayacak.

* Organ nakline gerek kalmadan, hastalıklar daha erken teşhis edilebilecek.

* Genetik testlerin sınırları tartışılacak.

* Amerika'da tıbbi kişisel kayıtların başkasına açıklanmaması için gereken tüm etkili yasalar yürürlükte olacak.

2020
* Genlere göre hazırlanmış olan ilaçlar; şeker ve yüksek tansiyon gibi yaygın hastalıkları iyileştirecek.

* Kanser tedavisi, tümörlerin moleküler parmak izini hedef alacak.

* Genetik farmakoloji birçok hastalığın teşhis ve tedavisinde kullanılacak.

* Akıl hastalıklarında da genetik teşhis ve tedavi sağlanacak.

*Gen tedavisi güvenli bir hal alacak. İnsan DNA'sıyla rahatça oynanacak.

2030
* Yaşlanmaya yol açan genler bütünüyle saptanıp, haritası çıkartılacak.

* İnsanın ömrünü uzatmak için klinik testler yapılacak.

*İnsan hücreleri ve DNA modellerini ekrana getiren bilgisayar örnekleri, laboratuvar testlerinin yerini alacak.

* Başvuran herkesin DNA şifresi birkaç dakikada çözülecek. Maliyeti de bin dolardan az olacak.

* Amerika ve başka yerlerde teknoloji karşıtı büyük hareketler başlatılacak.

2040

* Genlere dayalı check-up standart hale dönüşecek.

* Her ilaç, kişinin genetik yapısına göre üretilecek. Ve ona özel olacak.

Hastalıklar, semptomlar ortaya çıkmadan önce teşhis edilebilecek.

* İnsan ömrünün uzunluğu ortalama 90 yıla çıkacak.

*İnsanoğlunun kendi evrimi üzerinde üstleneceği sorumluluk daha büyük tartışmalara neden olacak. İyi özellikleri ve kişiliği kimin saptayabileceği tartışılacak.

AKILLI FARE DOOGIE DÖRT TESTTEN GEÇİRİLDİ
Doogie'yi diğer farelerden ayırt eden zekası, testlerde açıkça ortaya çıkıyor. Doogie'nin zekası normal farelere oranla beş altı kat daha fazla

Cisimleri tanıma: Doogie iki farklı cisim bulunan kutuya konuluyor. Sadece 5 dakika orada bırakılıyor. Aradan günler geçtikten sonra yeni bir kutuya konuluyor. Cisimlerden biri başka bir cisimle değiştiriliyor. Fare hemen yeni cisme yöneliyor ve onu inceliyor. Eskisini tanıyor ve onunla ilgilenmiyor. Normal bir fare ise her ikisi için yine önceki kadar vakit harcıyor. Akıllı fare, cisimleri belleğinde diğerlerine göre altı kat uzun tutabiliyor.

Duygusal bellek: Akıllı ve normal fareye hafif elektrik şoku yapılıyor. Hayvanlar şok yapılan kafese 10 gün sonra tekrar sokulduğunda, Doogie'nin daha çok daha fazla korktuğu görülüyor.

Öğrenime dayalı tepkiler: Farelere yine eletrik veriliyor. Bir süre sonra hayvanlar aynı yere tek!rar yerleştiriliyor. Ancak bu kez elektrik akımı verilmiyor. O zaman akıllı farenin diğer farelere oranla daha çabuk üzerindeki korku hissini attığı gözleniyor.

Çevresel öğrenim: Fareler suya konuluyor. Sudaki gizli bir adacığı Doogie üç denemede buluyor. Diğer fareler ise en az altı denemeden sonra başarıyor.


Copyright © 1999, MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. - Tüm hakları saklıdır