Türkiye'de, özellikle global krizden sonra mumla aranan kıt kaynakları, bankacılık sistemi ve devlet tarafından paylaşma yarışı sonucu, reel faizler yüzde 30'un üzerine çıktı. Devlet tarafında Hazine ve kamu bankaları, diğer tarafta da özel bankalar ihtiyaçlarına göre faiz oranlarını belirliyorlar.

Bu yarışa "kısa vadeli" yatırım araçları ve tasarruf sahipleri açısından bakıldığında ortaya şöyle bir tablo çıkıyor:

* Şu anda ikinci el bono piyasasında Hazine'nin geçmiş aylarda ihraç ettiği ve vadesi kısalan bonolar var. Örneğin vadesine yaklaşık 1 ay kalan 21 Temmuz 1999 vadeli bonolar yüzde 75'ten işlem görüyor. 18 Ağustos 1999 vadeli, iki aylıklar yüzde 78 civarından, vadesine yaklaşık üç ay kalan 15 Eylül 1999'lar yüzde 81 civarından, vadesine 4.5 ay kalan 3 Kasım 1999'lar yüzde 85'ten alıcı buluyor.

* Bankalara dönersek: Mevduat faizleri resmi olarak açıklanmadığı ve tasarrufun miktarına göre de değiştiği için net olarak ortaya bir rakam koymak zor. Ama şu sıralarda örneğin 1 aylık vadeli yatırıma yüzde 80 net faiz bulmak çok kolay. Bu oran bazı bankalarda yüzde 75'e kadar iniyor. Ancak yüzde 90'a yakın verenler de var. İki aya yüzde 82, üç aya yüzde 84 civarında getiri de bulunabiliyor.

* Kısacası, mevduat faizleri, bono getirisinin 3-5 puan üzerinde seyrediyor. Bileşik bazda bakıldığında fark 10 puana kadar yükseliyor.

Bu sonuç, ayrıca bankaların satın aldıkları bonoları, mevduat munzam ve disponibilite karşılıklarının getirdiği maliyet de göz önüne alındığında zarara fonladıklarını da ortaya koyuyor.

7 aya yüzde 50'nin üzerinde net faiz
Hazİne Salı günü 19 Ocak 2000 vadeli bono ihalesi düzenleyecek. Faizin ikinci ele paralel çıkacağını varsayarsak, bu bonolar yedi ayda yüzde 50'nin üzerinde net faiz vaadediyor. Şu anda bu vadeye yakın bonoların faizi yıllık basit yüzde 95 civarında, bileşikte de yüzde 110'larda seyrediyor. Faiz bu seviyelerde kalırsa, dönemsel net faiz yüzde 53, 7 ay boyunca gecelik getiri de yüzde 74'e denk geliyor. Ayrıca vadesi 2000 yılına sarktığı için de vergi planlaması sağlıyor.

Hazine borçlanma miktarını düşürdü
Hazİne Salı günü aynı zamanda 21 ay vadeli, kupon ödemeli tahvil ihalesi de yapacak. Programında 1 katrilyonluk itfası karşılığında 850 ile 1.050 trilyon aralığında borçlanma öngörmüştü. Dün bu miktar 700-900 trilyon aralığına çekildi. İki ihale de bonoların en önemli alıcıları bankaların 'tercih ettiklerinden' değil. Bu nedenle piyasanın sıkışık olduğu dönemde, Hazine'nin satış miktarını azalttığı tahmin ediliyor.

Faİz getİrİsİ (%)

Vade	Mevduat	Bono
1 ay	80	75
2 ay	82	78
3 ay	84	81