Atatürk resim ve heykel olarak anılmasın istedik

Atatürk'ün 'Anadolu'nun salon dansı' olarak tanımladığı ve ölümünden bir yıl önce Bursa Balosu'nda oynadığı zeybeği klipte kullanmak isteyen Sümer Ezgü, gelen destek üzerine bu projeyi belgesele çevirmeye karar verdi. 1937 yılında Atatürk'ün Bursa Balosu'ndaki dansından esinlenerek yapılacak yedi dakikalık belgesel için Ezgü geniş bir araştırma yaptı. Atatürk'ün zeybeği nasıl oynadığını, balonun hayattaki tek görgü tanığı olan Müzeyyen Senar'dan dinledi. 19 Mayıs'tan itibaren televizyonlarda ve kısa versiyonu da sinema salonlarında yayınlanmaya başlayacak olan film, kamera arkası kayıtlarıyla da VCD yapılıp okullara dağıtılacak. Sümer Ezgü belgeselle ilgili şunları söyledi:

SALON DANSI ZEYBEK

* Can Dündar'ın yıllar önce yayınladığı aynı adlı belgeseli izleyince bu fikir doğdu. Atatürk'ün vals yapıp zeybek oynadığı balo sahnesi beni çok etkiledi. Benim de folklor geçmişim olduğu için belki... Bunu klipleştirmeyi düşünmüştüm. Can'la, Faruk Saraç'la konuştum o zamanlar. Klip için yola çıktık, daha sonra iş büyüdü. Bizim klip projesi kısa belgesel filme dönüştü.

* Atatürk o gece kendi geleneklerinin simgesi olarak zeybek oynayıp, güreş seyrediyor. Onun hem yüzünü modern dünyaya çevirdiği hem de geleneklerine sıkı sıkıya bağlı olduğu tarafının öne çıktığı bir gece... Bizim de kadınlarla birlikte salonlarda oynanabilecek salon dansımız olarak zeybeği gösteriyor.

* Atatürk'ü resim ve heykel olmaktan çıkartmak gerekiyor. Onun insan yanını, sanat ve kültüre olan bakışını bugüne aktarmak, bir belge bırakmak için yola çıktık. Nostaljik hava olsun diye siyah beyaz çektik. Hamaset yok, edebiyat yok. Yalın ve etkileyici bir film...

SENAR ANLATTI

* Müzeyyen Senar o gecenin tek canlı tanığı. Müzeyyen Abla Atatürk'ün nasıl zeybek oynadığını anlattı. Diyor ki. "Ben o zaman 17 yaşındaydım. İlk beni dansa kaldırdı. Heyecandan elim ayağım titredi, dans edemedim. Çok arif bir adamdı, benim heyecanımı anladığı için bir başkasını kaldırdı."

* Filmin danışmanı İlknur G. Kalıpçı bize yol gösterdi. Nazif Tepedenlioğlu'nun o geceyi anlatan metninden de yararlandık.

* Partnerinin belinden kavramayıp, baş parmağıyla tutması, elinin açık olması, burnunu partnerin saçlarından uzak tutması, kadınla kendisi arasında en az iki parmaklık mesafeyi koruması, parmaklarının üzerinde dans etmesi Atatürk'ün dansıyla ilgili öğrendiğimiz detaylar. Zeybek oynamasıyla ilgili de kitapta, 'Bozdağ efelerine taş çıkartırcasına, adeta Yörük Ali gibi diz vura vura zeybek oynadı' diyor.