ABD ekonomisi için 'sonu Osmanlı gibi olacak' uyarısı

ABD ekonomisinde ağır borç yükünden kaynaklanan sıkıntılar, Osmanlı İmaparatorluğu'nun 1870'li yıllarda yaşadığı krize benzetildi. Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Niall Ferguson, Financial Times gazetesinde yayımlanan makalesinde Osmanlı İmparatorluğu'nun 1875 yılındaki iflasına yol açan gelişmelerle ABD ekonomisinin bugün yaşadığı sorunlar arasında paralellik kurdu. Ferguson, "Amerika için bir Osmanlı uyarısı" başlıklı makalesinde Osmanlı ve o dönemde Osmanlı'ya bağlı hidivlik olan Mısır'ın Kırım Savaşı'ndan itibaren yüksek oranda borçlandığına dikkat çekti. Örnek olarak 1862-1876 arasında Osmanlı kamu borcunun 3.3 milyon pound'dan 76 milyon pound'a yükselmesini gösterdi. ABD ve Avrupa piyasalarında 1873'te yaşanan krizin Ortadoğu'ya 1875'te ulaştığında Osmanlı'nın iflası ile sonuçlandığını, Mısır'ın da Süveyş Kanalı'ndaki hisselerini satmak zorunda kaldığını anlatan Ferguson, şu tezi savundu:

ABD DE HİSSE SATIYOR
"Sonuç olarak bu ülkeler borç krizleri yüzünden gelir getirici varlıklarını yabancı kreditörlerine satmak zorunda kaldı. Osmanlı, Düyun-u Umumiye'yi kurarak önemli vergi gelirlerini doğrudan yurtdışına aktarmaya başladı. Mısır'da Süveyş hisselerini 4 milyon pounda İngilizler'e satarak önemli bir gelir kanalının Batı'ya yönelmesine neden oldu." Söz konusu yıllarda Çin ve İran'da benzer gelişmeler yaşandığına işaret eden Ferguson, "Sonuçta finansal güç Doğu'nun imparatorluklarından Batı'ya kaydı" dedi. Ferguson, bugün ise enerji zengini ülkelerin devletlerine ait yatırım fonlarının mortgage krizi karşısında ABD bankalarının hisselerine yatırım yaparak, benzeri süreci yaşattıklarını iddia etti. Ferguson, makalesinde şu değerlendirmede bulundu: "Bear Stearns, Citigroup, Morgan Stanley ve Merrill Lynch gibi gruplara yatırım yapıyorlar. Bu tür sermaye girişleri ABD finansal hizmetleri sektöründen yabancı hükümetlere kaynak transferi anlamına geliyor. 1870 yıllarında olduğu gibi finansal güç dengesi yine kayıyor. Bugün kayma, ABD ve diğer Batılı finansman merkezlerinden Ortadoğu ve Doğu Asya'daki otokrasilere doğru gerçekleşiyor."