Enver ve Cemal Paşa’yı Ermeniler öldürmüş

Türk Tarih Kurumu Ermeni Araştırmaları Başkanı Prof. Dr. Hikmet Özdemir'in, Talat Paşa, Enver Paşa ve Cemal Paşa'nın 1921 ve 1922 yıllarında Ermeni suikastçılar tarafından öldürülmesini yabancı ve yerli belgelerle incelediği "Üç Jöntürk'ün Ölümü" adlı kitabı yayınlandı. Kitapta yer alan belgelere göre, Talat Paşa gibi, iddiaların aksine Cemal ve Enver Paşaların da Ermeniler tarafından öldürüldükleri ortaya çıktı.

Remzi Kitapevi tarafından basılan "Üç Jöntürk'ün Ölümü" adlı 336 sayfalık kitapta, Ermeni suikastçıların 1980'lerde Türk diplomatlarına yönelik saldırıları da yer aldı. Prof. Dr. Hikmet Özdemir, İttihat ve Terakki Cemiyeti'ni "bir siyasi tavır ve okul olarak vatansever hareket" olarak tanımladığı "Üç Jöntürk'ün Ölümü" kitabında, İttihat ve Terakki liderliği ile Ankara'daki Kemalistler arasındaki iktidar mücadelesinin yanı sıra, Ermeni suikastçıların Talat Paşa, Cemal Paşa ve Enver Paşa'yı nasıl öldürdükleri de belge ve mektuplarla detaylı biçimde anlatılıyor.

ONLARI UNUTANI UNUTMAK GEREK

Prof. Dr. Özdemir, kitabın sunuşu niteliğindeki 25 sayfalık değerlendirmesinin son bölümünde şunları söylüyor:

"Atatürk'e yürekten bağlı bir akademisyen olarak, İttihat ve Terakki'yi diriltmek ve onun yönetimlerini benimsemek gibi bir siyaset anlayışının kesin olarak karşısındayım. 1920-1926 döneminde Kemalist-İttihatçı ilişkileri bu açıdan da değerlendirilmelidir.

Üç Jöntürk'ün Ölümü'nde aktarılan mektuplar, Kemalist ve İttihatçı liderler arasında bir ilişkinin değil, kıyasıya ve çok şiddetli mücadelenin varlığını kanıtlamaktadır. İttihatçılar ve Kemalistler arasında çok ciddi bir ayrım bulunduğunu düşünmekteyim.

Fakat, çok dramatik bir tarihi gerçeğin de bilincindeyim:
Ermeni suikastçılar tarafından bir mistik 'kör inanç' adına katledilen, Talat, Cemal, Enver ve dava arkadaşları (ve elbette 1980'lerde yurtdışındaki görevlerinde katledilen diplomatlarımız) Türk Ulusu'nun vicdanlarına emanet edilmiş şehitlerdir.

Onları unutanları unutmak gerekir, diye düşünüyorum.
Üç Jöntürk'ün Ölümü, onları unutmamak adına bir mütevazı katkı mı bilemiyorum?"

EN ÇOK SALDIRI FRANSA DA GERÇEKLEŞTİ

Talat, Cemal ve Enver Paşa'ya yönelik suikastların nasıl planlandığı, hangi istihbarat örgütleri ve ülkelerin rol oynadığı irdelenen kitapta, özellikle Talat Paşa cinayetinde Almanya'daki yargılamayla ilgili tartışma yaratacak yeni belgeler ve bilgiler yer alıyor.

"Üç Jöntürk'ün Ölümü" kitabındaki istatistiklere göre, 1970'lı yıllardan 1984'de kadar Türk diplomatlarına karşı en çok saldırı Fransa'da yaşanıyor. Türk diplomatlarına yönelik saldırıların ülkelere göre dağılımı şöyle : "Fransa (37), İsviçre (25), İtalya (20), Lübnan (17), ABD (15), Türkiye (14), İspanya (11), İran (10), Belçika (5), İngiltere (5), Kanada (5), Danimarka (4) Yunanistan (4), Batı Almanya (4), Avusturya (3), Hollanda (2), Portekiz (2), Avustralya (1), Irak (1), SSCB (1), Bulgaristan (1), ve Yugoslavya (1)"

(ANKA)