SABAH - 01/04/2007 - Soli Özel

Şu an 1 Nisan 2007 - Pazar tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

Servislerimiz

Kapat

	RSS		Arşiv

	Kırmızı Alarm		Detaylı Arama

	Canlı Borsa		Sarı Sayfalar

	Sesli Haber		Yazarlar

	Podcast		Wap Sabah

	Egazete		Cep Sabah

	Kültür Sanat		Hava Durumu

	Astroloji		Sabah Çocuk

	E-posta		Uçak Seferleri

	Okur Temsilcisi		Mobil

Bizimle çalışmak ister misiniz?

Google Arama

SMS:
SO yaz
boşluk bırak
mesajını yaz
4122'ye gönder

Hamle

1 Kasım 1979 günü İran Dışişleri Bakanı İbrahim Yezdi, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Zbigniev Brzezinski ile Cezayir'de buluşmuştu. Brzezinzki Amerikan yönetiminin yeni rejimle ilişkileri normalleştirmek istediğini belirtmişti. Yezdi ise buna sıcak baktıklarını ancak kanser tedavisi görmekte olan Şah Rıza Pehlevi'nin de İran'a gönderilmesini istemişti. ABD'nin de bunu kabul etmesi söz konusu değildi.
Üç gün sonra bir grup genç Amerikan elçiliğini bastı ve içeride çalışanları rehin aldı. Humeyni kendisinden habersiz gerçekleşen bu baskının siyasi önemini hemen kavradı. Öğleden sonra büyükelçiliğe daha mutemet bir grup gönderildi. Kısa süre sonra Mehdi Bazergan'ın ılımlı hükümeti düştü . Rejimin radikalleşmesi, demokratların tasfiyesi, İran Devrimi'nin mollalar tarafından ele geçirilmesi ve teokratik rejime dönüşmesi yolu açıldı.
1980'de Saddam Hüseyin'in İran'a saldırmasının ardından mollalar iktidarlarını tam perçinledi . Ayetullah Humeyni'nin 1979 Mayıs'ında devrimi korumak amacıyla kurdurduğu Devrim Muhafızları bu süreç içinde palazlandı ve sistem içinde ara ara bağımsız bir oyuncu olarak hareket etti. Humeyni 1989 Haziran'ında ölüm döşeğindeyken yarattığı canavarın dizginlenmesini ve siyasete karıştırılmamasını istedi . Tabii ki çok geç kalmıştı.

Devrim Muhafızları'nın gücü
Yıllar içinde 150 bin askerlik silahlı gücüyle Devrim Muhafızları devlet içinde devlet denebilecek bir konuma kavuştu. Gaspettikleri varlıklar ve elde ettikleri ihalelerle büyük bir ekonomik etki alanı kurdular . Önderlerinin çoğu, karşı koyulamayan bu güç sayesinde zengin oldu. Şu sırada İran Parlamentosu'ndaki 290 milletvekilinden 80'i ve kabinenin yarısı Eski Devrim Muhafızı subaylarından. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın arkasında da onlar var.
Lübnan'da Hizbullah'ın kökleşmesinde ve 1980'lerdeki terörist eylemler ve rehin almalarda da Devrim Muhafızları'nın önemli rolü vardı. O dönemde Lübnan'daki en etkili İranlı, geçenlerde İstanbul'da ortadan yok olan Devrim Muhafızları subaylarından ve eski Savunma Bakan Yardımcısı Ali Rıza Asgari idi. Pek çok bilgiye sahip Asgari'nin Mosad aracılığıyla Batı'ya iltica etmiş olması ihtimali güçlü. Bu durumda Devrim Muhafızlarının sırları da Batılı ülkelerin eline geçecek demektir.
On gün önce 15 Britanya askerinin kaçırılmasıyla başlayan krizin İran tarafındaki dinamikleri tam bilinmiyorsa bile Devrim Muhafızları'nın bir emrivaki yapmış olmaları ihtimali hayli güçlü gözüküyor. Olayın zamanlaması başlıbaşına anlamlı . BM Güvenlik Konseyi oybirliğiyle geçen 1747 sayılı kararıyla nükleer programıyla ilgili İran'a yaptırımları sertleştirdi. Bu programa katkıları nedeniyle ambargo edilecek kurum ve kişiler arasında Devrim Muhafızları'nın kontrol ettiği şirketler ve komutanlardan bazıları var.
Belki de daha önemlisi bu korsanlık İran temsilcileriyle ABD temsilcilerinin Bağdat'ta bir araya gelmelerinden ve yeniden görüşme masasında buluşma ihtimalleri varken gerçekleşti. Yani uzlaşma sürecine bir darbe indirilmiş oldu . İran rejimi içinde nükleer program konusunda dünya ile uzlaşmak isteyenlerin eli bu olayla zayıfladı.
İran bugüne dek ABD ile mücadelesini mükemmel bir satranç oyuncusu gibi neredeyse hatasız sürdürdü. Son olayın ilk büyük hata olup olmadığı zaman içinde anlaşılır. Bu açılardan bakıldığında bu krizin nasıl çözüleceği yalnızca İran ve dünya sistemi arasındaki ilişkileri tanımlamayacak. İran'ın iç düzeninde gücün nasıl dağıldığını da belirleyecek. Musevi okurların Pesah bayramını kutlarım.