|
 |
|
  TBMM Sanayi Komisyonu Türk Petrol Kanunu'nu kabul etti
TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in 4 maddesini Meclise iade ettiği Türk Petrol Kanunun 3 maddesini aynen, bir maddesini de değiştirerek kabul etti. Komisyon, petrolün çıktığı illere yüzde 50 devlet payı aktarılmasını öngören hükmü, kanun metninden çıkardı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Sami Demirbilek, Türk Petrol Kanununun, daha önceki kanunun sadeleştirilmesinden ibaret olduğunu söyledi. Türkiye'de ''yabancılar petrol buluyor ama kuyuları kapatıyor'' iddialarının sürekli gündeme getirildiğini hatırlatan Demirbilek, ''Biz bu şirketlerin günde 80-100 varil petrol çıkan kuyuları ekonomik bulmadıkları için kapattıklarını düşündük. Biz de küçük üretimleri teşvik ederek, Türkiye'nin dışa bağımlığını yüzde 93'ten yüzde 87'e indirmeyi hedefledik'' diye konuştu.
Kanunla
devlet çıkarlarının en yüksek düzeyde korunduğunu ve bu durumun TPAO'nun da işine geleceğini söyleyen Demirbilek, kanunla TPAO'nun gelirlerinin artırılmasının hedeflendiğini savundu.
Petrol çıkan illerden devlet hissesinin yüzde 50'sinin il özel idarelerine verilmesiyle ilgili hükmün komisyonda eklendiğini hatırlatan Demirbilek, ''Bu konuda ne iktidar ne muhalefet ne de bürokrasinin bir kastı var'' dedi.
Demirbilek, bu eklemenin Maden Kanununa uyum amacıyla yapıldığını ifade etti. CHP Adana Milletvekili Tacidar Seyhan, kanunu eleştirerek, Müsteşar Demirbilek'in verdiği bilgilerin doğru olmadığını iddia etti. Seyhan, kanunla petrol aranmasının değil, işletmesinin teşvik edildiğini öne sürdü.
Seyhan'ın konuşmasını uzattığını önü seren AK Parti milletvekilleri itiraz edince, CHP milletvekilleri ile AK Parti milletvekilleri arasında kısa süreli bir gerginlik yaşandı.
MALİYE MÜSTEŞARI
Görüşmeler sürürken Maliye Bakanlığı Müsteşarı Hasan Basri Aktan, komisyona gelerek Başkan Sonar Aksoy'la görüştü. Daha sonra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Aksoy'u 2 kez telefonla aradı.
Adalet Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı hukuk müşavirleri, Cumhurbaşkanının iade gerekçesinde 1 ve 3. maddelere atıf yapıldığını ancak, sonuç cümlesinde 2 ve 4. maddelerin iade edildiğini söyledi. Hukuk müşavirleri, bunun bir ''maddi hata'' olduğunu öne sürdüler.
Komisyon Başkanı Aksoy, Cumhurbaşkanı Sezer'in deneyimli bir hukukçu olduğunu ve kanunları titizlikle incelediğini belirterek, komisyonun aynı görüşte olmadığını söyledi.
Daha sonra Cumhurbaşkanı Sezer'in iade ettiği 2, 4 ve geçici 1. madde aynen kabul edilirken, devlet hissesi başlıklı 19. maddenin son paragrafında yer alan ''Karalarda elde edilen devlet hissesinin yüzde 50'si işletme ruhsatının bulunduğu ilin, il özel idaresinin açtıracakları hesaba aktarılır'' hükmü, AK Parti milletvekillerinin verdiği bir önergeyle kanun metninden çıkarıldı.
AK Parti Gaziantep Milletvekili Fatma Şahin, kanun Meclise tasarı olarak geldiğinde bu hükmün bulunmadığını hatırlatarak, ''Bütçe dengeleri açısından bu gelirin merkezi idareye kalmasının daha yerinde olacağını düşündük'' dedi.
İTİRAZ
AK Parti Batman Milletvekili Afif Demirkıran, kabul edilen önergeyi eleştirerek, ''Maden Kanununa göre o ilde bulunan madenlerden devlet gelirinin yüzde 50'si madenin çıktığı ile bırakılıyor. Hiç kimse Zonguldak'ın madenlerden çok zengin olacağını düşünmüyor. Ama konu Doğu-Güneydoğu Anadolu Bölgesine gelince iş değişiyor. Bunu CHP'nin de desteği ile kanuna eklemiştik. Şimdi çıkarılmasından üzüntü duyuyorum'' diye konuştu.
KABUL EDİLEN MADDELER
Kanunun iade edilen 2. maddesi tanımları içerirken, 4. maddesi yasaklar ve özel hükümleri düzenliyor. Buna göre, araştırma izni, arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi alınmadan; arama, üretim ile yurtiçinde üretilen petrolün satılması gibi konularda hiç bir petrol işlemi yapılamayacak.
Petrol işlemi sona eren petrol hakkı sahibi, bu işlem için kullandığı araziyi 3 ay içinde ıslah edecek ve araziye verdiği zararları karşılayacak. Sermaye şirketi veya yabancı devletler mevzuatına göre sermaye şirketi niteliğinde olan tüzel kişilere, araştırma izni, arama ve işletme ruhsatnameleri verilecek. Bu izinlerin verilmesi, ruhsatname sahibine, girilmesi veya bulunulması yasak olan yerlere girme veya o yerde bulunma hakkı vermeyecek. Araştırma izni ve ruhsatnamelerin alınmasından önce, petrol işlemleri esnasında doğabilecek zararları karşılamak üzere teminat alınacak.
Petrol işlemini tehdit eden şartlar oluştuğunda, petrol hakkı sahibi Petrol İşleri Genel Müdürlüğünü ve diğer petrol hakkı sahiplerini derhal haberdar edecek.
Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, yerli ve yabancı girişimcilerin yatırım yapmalarını özendirecek. Genel Müdürlük, yerli ve yabancı yatırımcıların petrol arama ve üretim yatırımlarını, bir program dahilinde, rekabetçi, şeffaf, güvenli ve istikrarlı bir ortam içinde yapmalarını temin edecek.
DEVLET HİSSESİ
İade edilen ''devlet hissesi'' başlıklı 19. madde ise devlet hissesinin, üretim miktarlarına, üretimin cinsine, kara ve deniz sahalarına ve su derinliğine, gravitesine ve üretim metoduna göre kademeli ve indirimli olarak düzenlenmesini öngörüyor. Petrol üreticisinin ödeyeceği devlet hissesi nakden ödenecek.
Geçici 1. madde ise kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce alınan ruhsatları kullanım sürelerini düzenliyor.
(AA)
|
