SABAH - 08/01/2007 - Abdurrahman Yıldırım

Şu an 8 Ocak 2007 - Pazartesi tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

Servislerimiz

Google Arama

SMS:
AY yaz
boşluk bırak
mesajını yaz
4122'ye gönder

	Türkiye'de kriz sonrası asıl parayı yabancı kazandı
	Borsaya 13 milyar yatırdılar 32.5 milyar dolar oldu

Türkiye'de kriz sonrası asıl parayı yabancı kazandı

Son yıllarda yabancı sermayenin ve sıcak paranın ekonomi ve finansal piyasalarda belirleyiciliği giderek artıyor. Bunda Türkiye'ye gelen sermayenin hızla artması ve cari açığın bu yolla finansmanı yanında asıl küresel konjonktür belirleyici rol oynuyor. Dünyada likidite bol ve risk alma iştahı yüksek. Bu likidite ve risk alma iştahındaki değişimler Türkiye'ye uğrayan paranın miktarını azaltıp çoğaltabiliyor.
Tabii ki paranın Türkiye'ye gelmesinde elde edeceği kazanç en önemli faktör. Türkiye aşırı borçlu olmasından dolayı özellikle iç borçlanma senetlerine geçmişte dünyanın en yüksek faizini ödedi. Bu yüksek reel faiz 2000 ve 2001'de kesildi. Birinci yılda faizin negatife dönüşmesinin, ikinci yılda ise devalüasyonun etkisi görüldü. Ancak 2002 yılından itibaren yeniden eski yüksek getiri dönemine dönüldü.

Kur gagası gitti
Üstelik bu dönüş yabancılar veya Türkiye kağıtlarına döviz bazında yatırım yapanlar için, ikinci bir getiri daha sunarak yapıldı. Bu da döviz kurlarının son yıllarda gerilemesinden kaynaklanan ekstra getiriydi. Bunun da etkisiyle yabancıların Türkiye kazancı dolar bazında yüzde 30'lar düzeyinde gerçekleşti. 2006 yılında ise bu ikinci getiriyi mayıshaziran dalgalanması eritti. Bu nedenle yabancıların getirisi 2005 yılındaki yüzde 23.1 düzeyinden yüzde 10.2'ye düştü. Bu rakamlar, ölçümü yıllık bazda daha gerçekçi yaptığından, ortalama dolar kuru ile ve ağırlıklı ortalama hazine faizi üzerinden hesaplandı. Ancak dalgalanma sonrası yabancıların elde etttiği getiri hem faiz artışından hem de kur düşüşünden dolayı yeniden sıçradı.

Yabancının kazancı
2006 ile birlikte Türkiye'nin hazine kağıtlarında yabancılara kriz sonrası ödediği dolar bazındaki faizin ortalaması yüzde 28.7'ye çıkıyor. Hazine ihalelerinin başladığı 1984'ten bu yana geçen 23 yılın aritmetik ortalaması yüzde 16.5. Bu getiriler, milli gelir veya kişi başına gelir artışının bir hayli üstünde. Örneğin, son beş yılda kişi başına gelir 2.134 dolardan 5.349 dolara çıkmış. 2001'e göre artış yüzde 150.6 düzeyinde. Buna karşılık hazine kağıtlarından dolar bazında elde edilen getiri yüzde 251.5
Üstte yer alan tablodan da izlenebileceği gibi, yabancıların 2001'de hazine kağıtlarındaki 786.3 doları 2006'da 2.764.2 dolara yükseldi. Bu da son yıllarda hazinenin borçları çevirme riskini azaltmasına karşılık kur düşüşünden dolayı yabancıların ikinci bir kazanç elde etmesinden kaynaklanıyor. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın deyimiyle "yabancılar Türkiye'yi iki kere gagalamış." Ancak 2006'da bu gaga kur kazancı kalktığı için bire inmiş.

Faiz gagası büyüdü
Mayıs-haziran dalgalanması Merkez Bankası'nın faizleri yükselmesiyle sonuçlandı. Türkiye, benzer ülkeler arasında en yüksek faizi ödeyen ülke haline geldi. Türkiye'ye en yakın faiz veren ülke Brezilya, o da yüzde 13 dolayında. Kur gagası gitti ama faiz gagası büyüdü.