|
Küçük sanayicinin sahibi kim?
Bernanke'nin yeni iş alanları açılması, işsizlerin buna uygun eğitimi söylemi Rajan'ın istikrarlı büyümede yerli imalatçının rolüne ilişkin tezleri, Türkiye'de de duruma bir göz atamayı gerektiriyor.
Ayrıca, ikinci beş yüz kuruluşla ilgili TÜİK'in güvenilirliğini sorgulayanların, sorgulanmasının yanlış olacağını iddia edenlerin tartışmaları da Türkiye'de orta ve küçük imalatçının nasıl desteklendiğinin araştırılmasını teşvik ediyor.
Konuyu bilgisine, yetkinliğine çok güvendiğim Sanayi Bakanlığı'nın üst yöneticilerinden rahatlıkla öğrenebilirdim. Ama soru sorabilmek için bile, biraz bilgi sahibi olmak gerekiyor.
Türkiye'de orta ve küçük ölçekli sanayicinin sorunları ile ilgilenen, çözüm arayan iki ana kuruluş var.
KOSGEB, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayii Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, 1973 yılında Gaziantep'te pilot proje olarak başlatılan bir organizasyonun 1990 yılında ulaştığı büyüklük.
Türkiye'nin sanayi potansiyeli olan pek çok ilinde örgütlenmiş, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgili bir kamu kuruluşu.
KOSGEB'i incelerken dört nokta dikkatimi çekti;
Bütçelerinin gelirleri çok açık bir biçimde kanun ile düzenlenirken, giderler, gider muhasabesine ilişkin usul ve esaslar bakanlığın düzenlemesine bırakılmış.
20 Haziran 2001 tarihinde yapılan değişiklikle gelirleri arasında KİT karlarının binde biri, kamu bankalarının karlarının yüzde 2'si, TESK gelirlerinin yüzde 2'si, TOBB gelirlerinin yüzde 2'si organize sanayi bölgeleri arsa satışlarının yüzde 1'i, dış kaynaklardan sağlanacak krediler sayılmış.
1992 yılında başlayan kamu hesaplarını bütçede toplama, tek Maliye uygulamasını, 2001'de krizden sonraki mali disiplin çabalarını hatırlıyorum da, kar paylarını bütçe dışında bıraktırıp, aidat adı altında KOSGEB'e terk etme başarısını bir kere daha takdir ediyorum. Türkiye'de bütçe disiplinini darmadağın edecek formülleri hep eski Maliyeciler, eski Hazineciler bulur diye bilirdim. Demek ki başkaları da varmış. Borçlanmayı gelir yazmakta aynı mantığın eseri.
KOSGEB'in bütçesine bakayım, sanayicimize destek vermeye yetiyor mu diye bir fikrim olsun istedim. İnternet sitelerine koymamışlar. En son faaliyet raporları da 2004 yılına ait. 19 Haziran 2006'da kamuoyuna duyurulmuş. Türkiye ekonomisi gibi yapısal değişikliğin bu kadar hızlı olduğu bir ortamda 1.5 yıl az bir süre değil.
KOSGEB orta ve küçük ölçekli sanayicimize 23 farklı destek olanağı sunuyor. Ortak kullanım amaçlı makina ve teçhizat desteğinden, tanıtım desteğine kadar. Bu desteklerin 17 tanesi mali kaynaklı yardım şeklinde, diğerleri bilgi ve eğitim.
Desteklerdeki çeşitlilik aklıma 1980'lerde 90'lardaki Geliştirme Destekleme Fonu'nu getirdi. GDF taze domates ihracatından fuarlara katılım desteğine kadar her türlü teşviği kapsar duruma gelmişti. Fonda hiç bir zaman para olmamasına rağmen siyasetçi, baskıya dayanamaz Bakanlar Kurulu kararı ile yeni madde eklerdi. Teşviklerde alfabenin bütün harflerini iki kere tüketip "zz" ye gelmiştik. Fonlar kaldırılmasaydı, yeni teşvikleri sıralamak için ciddi yaratıcılık gerekirdi.
KOSGEB'in hangi desteğe, ne kadar başvuru olduğunu, kaç kuruluşun yararlandığını, ne kadar kaynak harcadığını bulamadım. Daha da önemlisi sağlanan desteğin geri dönüşüne ilişkin bilgiler ve yarattığı olumlu etkide yok . Bir "değerlendirme raporu" hazırlayıp gelişmeleri üç ayda bir kamuoyu ile paylaşmak, sanayiciyi gösterilen gayrete, çabaya ortak etmek bu kadar zor mu?
Yayınlarının sayısı ve içeriği ise hayal kırıklığına uğrattı. Bu kadar büyük ve yaygın bir teşkilattan insan, verimlilik üzerine, teşvik-verimlilik ilişkisi üzerine, yeni iş kolları ile ilgili, teknolojik gelişmelerle ilgili, dizi dizi raporlar, makaleler bekliyor.
Belli ki bu araştırmaları yapıp yayınlayacak ayrı bir birime ihtiyaç var. Deneyimler gösteriyor ki değerlendirme raporu ve etki analizleri konusunda iç denetim mekanizması, iç denetim birimi yararlı olmakta.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ni, vakfını, üniversitesini hepimiz yakınen biliyoruz. Türkiye'de iletişim kanallarını belkide en iyi kullanan kuruluş.
TOBB yönetimi, TEPAV, TOBBETÜ'nün, İl Odaları'nın yer aldığı haberlerin sayısı, hesaplanabilse, belkide Bakanlar Kurulu'ndan fazla çıkacak.
Yayınlar konusunda TOBB da yetersiz kalmış. Odaların çok değerli çalışmalarını, araştırmalarını takip ediyoruz. Hepsini bir araya getirip, Oda sitelerine bağlantı vermek bizi oda oda dolaşmaktan kurtaracak.
TOBB'un geleceğe yönelik faaliyetleri de, çalışma programı da duyurulmalı. Faaliyet değerlendirme raporlarına, etki analizi çalışmalarına da rastlayamadım. Üniversitesinde değerli profesörlerin, iyi yönetişimin temel ilkeleri olarak, açıklık, şeffaflık hesap verilebilirliği öğrettiği, vakfında aynı konuda uzmanlarca pek çok çalışmanın yapıldığı bir sivil toplum kuruluşundan daha fazlasını umardık. Hele aidat ödeyenlerin bunu talep etmek zaten hakkı.
Türkiye'de küçük sanayicinin sahibi kim mi? Cevap için eski Başkan'ımın çok kullandığı bir cümleye sığınıyorum. Hep derdi ki: "Bilgi sahibi olmadan, fikir sahibi olunmaz."
Bilgim olunca fikrimi beyan edeceğim. Sizin varsa elektronik posta adresim yukarıda.
(Bu yazı Bilgi Edinme Kanun'undan yararlanmaktan feragat eder.)
|
