|
Lübnan'ı kollamak
Ortadoğu'da işlerin daha kötüye gideceği üzerine bahse girmek genelde doğru tercihtir. Bu kez de BM Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararının yürümeyeceğine inanmak için pek çok neden var. Ancak AB'nin dün verdiği kararın bir umut ışığı olabileceğini de düşünmek gerekir.
Bu nedenle, yapılan analizlerde tabloyu mümkün olduğunca tüm detaylarıyla görmeye çalışmakta yarar var. Türkiye'nin ulusal çıkarının ne şekilde tanımlanacağı ve barış gücüne katılıp katılmama sorusu da ancak böyle daha anlamlı şekilde ele alınabilir. Bunun da ötesinde AB üyesi olmak isteyen bir ülke Lübnan devletini güçlendirme amaçlı bir AB çabasına katılmalı mıdır sorusunun da gündeme gelmesi gerekir. Her ne kadar karargahın Kıbrıs'ın güneyinde bulunması bir sorun yaratıyorsa da.
Lübnan ağır bedel ödedi
Türkiye'deki tartışmalarda 1701 sayılı karar ve BM barış gücü İsrail'i kollama açısından ele alınıyor. Halbuki son hamlelerin amacı Lübnan devletini güçlendirmek. Lübnan Hizbullah'ın kendi çıkar hesaplarına göre yaptığı hamlenin bedelini ağır ödedi. Toplumda homurdanmalar başladı. Hiçbir devlet toprakları üzerinde istediği gibi hareket edebilen bir silahlı güce tahammül edemez. Lübnan ordusunun güneye inmesi, Hizbullah'ın silahlarını toplamayacak bile olsa devlet otoritesinin sağlanması açısından önemli.
Hizbullah'ın Lübnan siyasetini mi, İran-Suriye bağlantısını ve o ülkelerin çıkarlarını mı kollayacağı sorusu aciliyet taşıyor. Hizbullah'ın Lübnan siyaseti içinde rol oynamayı kabullenmesi içinse Lübnan siyasetinin Şiileri sisteme bağlayacak reformları yapması gerekiyor.
Örgütün savaş sırasında ve ardından attığı adımlardan kendi gücünün ve hareket alanının sınırlarını gördüğü anlaşılıyor. Başbakan Sinyora'nın 7 maddelik planını desteklemesi, Lübnan ordusunun güneye inmesine yeşil ışık yakması, 1701'i kabul etmesi ve güneyde İran'dan gelen paralarla yeniden yapılanmaya koyulması Hizbullah'ın Lübnan siyaseti içinde kalmak istediğinin işaretleri.
Ancak Hizbullah kendi kaderinin tek hakimi değil. Savaş, İran'ın Hizbullah'a yaptığı askeri yatırımı da kül etti. Tahran yeniden yapılanmayı da finanse etmek durumunda. Bu koşullarda Hizbullah'ın Tahran'ın isteği dışında hamleler yapma imkânı kısıtlı. Üstelik İran nükleer programı nedeniyle çıkması olası bir savaşta Hizbullah'ı koz olarak kullanmayı da istiyor.
Yeniden iç savaşa gidebilir
Diğer dert Suriye. Lübnan'ı kendinden başka kimseye yar etmemeye yeminli Şam, son Lübnanlı yok olana kadar savaşı sürdürmek isteyecektir. Tahran ile bağlarını koparmaya ise niyetli görünmüyor. Hizbullah'ı elinde tutmaya da ihtiyacı var. Bu nedenlerle de sınırına BM gücü gelmesine karşı çıkıyor.
Bugünkü şartlarda Barış Gücü'nün yeni bir savaşı engelleme ihtimali düşük görünüyor. Ancak yeni görev tanımlaması ve yetki sınırları çizildiğinde, durum farklılaşabilir. Öncelikle Lübnan devletinin Hizbullah tarafından rehin alınmayacak bir konuma gelmesi lazım. Böylesi bir gelişmenin bir şartı, İsrail'in Lübnan devletinin altını sürekli olarak oyan politikalardan vazgeçmesidir. Suriye kara sınırlarını kapattığından İsrail'in hava ve deniz ablukasını kaldırması, Lübnan devletinin kendini toparlaması, ekonomisinin işleyebilmesi için şarttır. Bugünkü çabaların başarısızlığı durumunda ise Lübnan'ın yeniden iç savaşa sürüklenmesi ihtimali hayli güçlü.
BM gücüne katılma kararı tartışılırken, bu geniş çerçeve gözönünde tutulmalıdır. Dışişleri Bakanı Gül'ün, Javier Solana ile görüşerek Türkiye kamuoyuna bilgi aktarmasında bu nedenle yarar vardır.
|
