|
Üç yıllık dünya
Hafta başında İstanbul'daydım. İki ayda bir uğrayınca bayağı bir karşılastırma imkânı oluyor.
YTL ve dövizin fiyatlarında haziran'daki belirsizliğin yarattığı tedirginlik neredeyse dağılmış durumda. Restaurantlar, kafeler dolu. İş çıkışlarında trafik yine tıkanıyor. Çoğunluk tatilden dönmüş. Hele şu tatil rehavetini bir atlatalım, paraları harcamaya bıraktığımız yerden aynen devam ederiz.
Finansal piyasalar kısa vadeyi benimsemiş. Altı aylık referans ihalenin kağıtları kapış kapış gidiyor. Gayret ve kazanç TCMB'nin faizleri artırmasında görülüyor. Arada Cumhurbaşkanlığı seçiminin olması orta ve uzun vadeli finansman araçlarına ilgiyi azaltıyor.
Gelecek sene, Hükümet maliye politikasında ne kadar açıldığını iyi kamufle edebilirse mayıstan sonra orta ve uzun vadeli faizlerde az da olsa bir gerileme bekleyebiliriz. Yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla hedefini pek umursayan kalmamış. Yüzde 4.5'e inmesi bile rahatsız edici olmayacak. Yeter ki kimse hesabını yapıp da yabancıları ürkütmesin. Enflasyonun yüzde 4 olacağına da kimse inanmıyor. Onunda yüzde 10'a kadar yolu var. Aman kur yukarı gitmesin.
Siyasette AKP'nin Meclis çoğunluğunu elde edecek kadar oy toplayacağı piyasalarca satın alınmış. 2001 seçimlerinden önce sohbetlerde AKP'nin liberalizmi öne çıkartılırdı. Şimdi uzlaşmacılığı gündemde. Başbakan'ın sert tavırları bile meziyet olarak sunuluyor. Hatadan çabuk dönebilme konusunda henüz AKP'yi Özal'in ANAP'ı ile karşılaştıran pek olmadı ama yakındır.
Seçimden sonraki Hükümet'in yenilenen kredibilitesi ile IMF'in yeni programının bileşiminden erken davrananlara çok elverişli yatırım ortamları doğacak.
Lübnan ile ilgili Birleşmiş Milletler kararı AB'nin bize mızıkçılık yapmayacağı şeklinde algılanıyor. Ne de olsa seneye AB üyeliğimize bu yıldan bir yıl daha az kalmış olacak.
Faiz ve döviz ile ilgili dar alanda kısa paslaşmalar tabii ki ihtimal dahilinde. Bu da işlemden para kazanmanın gereği. Londra'daki çocuklar boş mu otursun?
Coğrafyanın azizliğine uğramazsak 24 Ağustos 2006 günü itibariyle finansal piyasaların gelecek beklentisi bu yönlerde gelişiyor.
Dünyada riskler ve eğilimler
Dünya piyasalarında da eğilimler bize benzer durumda. Finansal araçların fiyatlarındaki hareketlerin sertleşmesi ihtimali yüreklere yeterince korku saldı. Ortauzun vadeden bahsedeni, yapısal değişimi tartışanı, risk diyeni, kenara kıstırıp dövüyorlar.
Herşeyin merkezi ABD. Dünya büyümesini ABD'nin kamu açığı, cari açığı belirliyor. Dolar neredeyse tek para. Dünyada faizler ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke'nin iki dudağının arasında. Diğer faizler de ondan türetiliyor. Enerji fiyatları, hammadde fiyatları ABD büyümesine ABD'nin cari açığına endekslendi.
ABD'den beklenen, faizler artacak ama likidite daralmayacak. Biraz enflasyon da olabilir. Orta vadede kamu açığını azalt, ama cari açığı aynı hızla küçültmeye çalışma, onu biraz daha zamana yay.
Uluslararası siyaset mi? Sopaya davran ama bizi dövme. Sopayı göstersen bile aman seçmenimiz fark etmesin.
Önemli bir konu da seçimler. Peki dünyanın neresinde seçimler var?
Kasım ayında ABD Kongre ve Senato üyelikleri için seçim yapacak. Demokratlar'ın her ikisinde de çoğunluğa ulaşmaları büyük olasılık. Komşu Meksika'da "solcu popülist" aday Başkanlık seçiminde önde gidiyor. Brezilya seçimleri ile birlikte seneye Latin rüzgârını daha kuvvetli hissedeceğiz.
Soru Demokratlar'ın Kongre ve Senato'da çoğunluğu almaları Bush'u ne kadar zorlayacak?
Daha açıkçası bu değişim 2008'de Demokrat bir ABD Başkanı'na zemin hazırlayabilir mi?
Kamu açığını daraltarak ekonomisini yeniden yapılandırarak 1980'lere, bilişim teknolojisini hayata geçirerek 1990'lara önderlik eden ABD, 2000'li yıllardaki sopalı dünya mimarı rolünden Demokrat bir yönetim Demokrat bir Başkan'la vazgeçer mi?
Amerika'da ekonomik iktidar silah sanayiinden enerji sektöründen yeniden ileri teknoloji üreten kesime kayarken finansal sektörü çatlatır mıyız?
Bernanke, Fed'i, Cumhuriyetçi bir iktidarı ve mevcut ABD politikalarını desteklemek için ne ölçüde kullanacak? Dünyanın ekonomik büyümesinde geçici bir duraklama hammadde fiyatlarını gerileterek solcu Latin rüzgârını yeniden bir borç krizi kasırgasına dönüştürecek mi?
Önümüzdeki üç sene bunları konuşacağız. Şimdilik konu başlıklarını verdim. Daha Çin var, türev piyasalarının ulaştığı hacmin riskleri var, petrol var, Ortadoğu'nun ele avuca geleni gelmeyeni var.
Burada duruyorum.
Yaz sıcakları orman yangınları bizi yeterince bunalttı. Yeni Şafak gazetesi kırmızı çizgili magazin haberlerine de yer verecekmiş, enseniz güneş görmesin.
|
