|
Kırçıllı keçiden kerteriz almak ve piyasanın referans noktası
Önce YTL'de likiditeyi yok edelim ki piyasa bizim faizleri ciddi bir maliyet olarak algılasın.
Kararlaştırdığımızdan daha önce başladım ama, yazımın şu anda okuduğumuz Merkez Bankamızın tarihi kararları ile aynı güne denk gelmesini istedim. Açıkçası sabredemedim. Dünyada ilkleri gerçekleştirmenin öncüsü TC Merkez Bankası'nın yeni yönetiminin ne karar alacağını bu yazıyı kaleme aldığım sırada bilmiyorum, ama tahmin edebiliyorum. Önce ilkleri bir hatırlayalım:
Enflasyon hedeflemesi rejimi içerisinde 30 günde 3 Para Politikası Kurulu toplantısı düzenlenmede ilk, açık arttırma yöntemi ile kotasyon faizi belirlemede ilk, başkanının telekonferans yolu ile PPK toplantısına katkıda bulunmasında yine ilk.
Denizde akıntının güçlü olduğu, dalgaların arttığı rüzgarlı bir havada derin suda balık avlıyorsanız ya motoru çalıştırıp kayığın burnunu akıntıya, dalgaya, rüzgara verip yerinizi sabitlersiniz ya da motor yoksa bir arkadaşınızı küreğe geçirip aynı işi yapmasını istersiniz.
Ne kur, ne enflasyon
Meşhur Güneş "Beyin" fırtına operasyonu sırasında aynı işi Göcek'te biz de yapmak zorunda kaldık. Teknede beklemekten sıkıldığımız bir gün Sürreya Serdengeçti, Emin Dedeoğlu ve ben teknenin küçük kayığı ile balığa gitmeye karar verdik. Yer Sarsala Koyu. Kürekte Emin Dedeoğlu, Sürreyya Serdengeçti ile ben oltadayız. Tekneden 300-400 metre açıldıktan sonra oltaları koyuverdik. Dibe değer değmez iğneler doldu. Hafif de akıntı var. Emin'e dedik ki, kerteriz al, kürek üstünde duralım. Birer daha salladık iri karagöz, fangari karışık geliyor. Taşı bulmuşuz. Hadi bir daha yine aynı. Yemleri düzelttik bir daha attık tık yok. 5 dakika bekle, 10 dakika bekle tık yok. Kıyıya baktım yerimizi kaybetmişiz. Sorduk ki Emin kerteriz almış almasına da kırçıllı keçi ile oğlağını kerteriz almış.
İçinde bulunduğumuz günlerde Türkiye ekonomisinin sorunu ne kurdur, ne faizdir ne de beklenen enflasyondur. Öncelikle bulunduğu yerde tutunabilmektir. Güvenilir referans noktalarını yaratamadığınız bir ortamda fiyatları belirleyemezsiniz. Fiyatların belirlenemediği anda alışveriş durur, ödemeler durur, ekonominiz yavaşlamaz, o da durur. Ödeme sorununun sonu finansal krizdir. Biz taşın yerini kaybettik, balıktan olduk, maalesef siz insanları işinden edeceksiniz.
Keçiden, yavrusundan bahsettik de referans noktalarına değinmedik. Bir ekonomide kısa vadede geleceği yönlendiren üç temel parametre vardır; ulusal paranın faizi, beklenen kur, beklenen enflasyon. Ulusal paranın fiyatını belirlemeden, -bizde YTL oluyor-, kur ve enflasyonda seviye oluşturamazsınız.
Acil çözüm borç vermek
YTL'de fiyat belirlemenin birincil koşulu Merkez Bankası'nın para arzında mutlak hakim konumuna gelmesidir. Bunun da acil çözümü bankanın borç alır durumdan piyasalara borç verir hale gelmesinde yatar. Önce kendi evimimizin önünü süpürelim. Yani YTL'de likiditeyi yok edelim ki piyasa bizim faizleri ciddi bir maliyet alarak algılasın. Şimdi YTL kurutma yöntemlerine bakalım, fizibilitesini karar alıcılar tartışsın.
* Döviz satarsınız, YTL'yi çekersiniz.
* Hazine fazladan borçlanır Merkez Bankası'nda para tutar.
* Hazine personel ve faiz ödemeleri dışında tüm ödemeleri durdurur.
* YTL zorunlu karşılık oranlarını arttırır, böylece likiditeyi kilitlersiniz.
* Bankalarla iç borç takasına gider, yeni Hazine Kağıdı almak için taze para şartı getirirsiniz.
* Bunların hepsini uygun ölçüde harmanlar, yeni bir lezzet yaratırsınız.
Bu politika kararları PPK'nın görev tanımı içinde değildir. Ancak PPK toplantı sonrası duyurusunda en azından durumu saptaması ve politika algılaması ile ilgili açık ipuçları verebilir. Umarım öyle de olur.
Söz, Göcekli Kaptan Hüseyin Ünsal'ın açık ve derin denizinde beli incelmiş uzun dörtgen kayadan çamaşır ipi çıpası yönetimini de yakında sizinle paylaşacağım.
* Kerteriz almak: Kıyıda bir nokta belirleyerek denizdeki bulunduğun alanı işaretlemek.
|
