 |
| Utanç kalesinden izlenimler
|
|
Bir soru, "Son İstanbul Film Festivali'nde Altın Lale alan 'Tristram Shandy: Uyduruk Bir Öykü'yle bu hafta başlayan 'Guantanamo Yolu' arasındaki ortak nokta nedir?" Bu soruyu ikisi de bir Michael Winterbottom filmi olduğu için soruyorum. Yanıt: "Görünürde hiçbir ortak nokta yok." Biri çılgın ve uçuk bir klasik roman uyarlaması, öbürüyse günümüzün önemli bir siyasal olayı üzerine bir belgesel denemesi. Belki bir nokta dışında; genç yönetmenin, büyük sinema sevgisini ve hep yeni bir şeyler deneme tutkusunu yansıtan tavrı... Winterbottom'ın yanına genç bir sinemacıyı alarak yaptığı bu önemli film, son Berlin Şenliği'nde Gümüş Ayı aldı. Film, Pakistan kökenli dört gencin gerçekten yaşanmış öyküsünü anlatıyor. Uzun süredir yaşadıkları İngiltere'den anavatanlarına gelen ve aralarından birini damat etmeye hazırlanan dört arkadaş, 11 Eylül 2001 saldırısı günlerinde, hangi akla uyarak bilinmez, Afganistan'a doğru yola çıkıyor. Amaçları, biraz perişan halka yardım etmek, biraz da macera... Orada kendilerini, panik halindeki bir ABD'nin Taliban'a ve El Kaide yandaşlarına karşı açtığı savaşın içinde buluyorlar. Çeşitli olaylardan sonra tutuklanıyorlar ve Bin Ladin yanlısı sanılarak Küba'daki ünlü Guantanamo tutukevine yollanıyorlar. Ortada bir hata olduğu kısa sürede anlaşılıyor. Ama kamp yöneticileri yılmıyor ve her yolu kullanarak, onları sorgulamayı sürdürüyor. Ve dört arkadaş, ancak iki yıl sonra serbest kalabiliyor. Adeta nefese nefese bir kurguyla ve dur durak bilmeyen bir tempoyla, çok eleştirilen bu olayı ve o devasa tutukevinde insanlara reva görülen muameleyi saptıyor ve eleştiriyor. Olayın farklı ülkelerde geçen aşamalarını tanıklıklar veya canlandırmalarla vererek, hemen hiçbir ayrıntıyı atlamadan... Filmi ilginç, yürekli ve son derece öğretici. Ama onu türünde bir başyapıt saymamıza engel olan temel bir nokta var. O da şu; Winterbottom'ın filmi, gerçek bir olay üzerine bir belgeselle ona dramatik sinema aracılığıyla yaklaşma tavrı arasında kalmış. Bu belgesel çıkışlı ve tavırlı filmde, sonuç olarak mizansen, oyuncular, müzik, hepsi önem taşıyor. Bu tavır belki filmin izlenmesini kolaylaştırıyor ama dürüstlüğüne gölge düşürüyor. Yıllar önce Oliver Stone'un ünlü "başkan üçlemesi"nde kullandığı bu yöntem, o zaman da eleştirilmişti. Ancak ne olursa olsun izlenmeli.
GUANTANAMO YOLU * * *
(The Road to Guantanamo)
Yönetmen: Michael Winterbottom, Mat Whitecross
Görüntü: Marcel Zyskind
Müzik: Molly Nymann, Harry Escott
Oyuncular: Farhad Harun, Arfan Usman, Rizwan Ahmed, Waqar Siddiqui, Shahid Iqbal, Jason Salkey, Mark Holden / Film Four (İngiliz) yapımı.
|
