Bonodan çözülecek 23.3 milyar dolar gidecek yer arayacak

Hazine'nin 2006 yılı finansman programı açıklandı. Buna göre, Hazine 2006 yılında 23.3 milyar dolarlık bir kaynağı daha serbest bırakacak. 101.8 milyar dolarlık iç borç ödemesine karşılık Hazine 78.5 milyar dolarlık yeniden borçlanmaya gidecek. Hazine kağıtlarından çözülecek 23.3 milyar dolarlık kaynak da kendine yeni alanlar arayacak.

4 yılda katlandı
Hazine'nin açıkladığı finansman gerçekleşmeleri ve programında yer alan rakamları ortalama kur üzerinden dolar bazına çevirdiğimizde, 2001 krizi sonrası ilk kez net bir rahatlama olacağı ortaya çıkıyor. Bitişikteki tablodan rakamlar izlenecek olursa, bu rahatlamanın aslında 2005'te başladığı da söylenebilir. Ama 2005 yılında doların değer kaybı Hazine'nin toplam ödemelerinde mutlak bir azalmayı önledi. 2001'de 68.2 milyar dolarla başlayan yıllık iç ve dış borç ödeme tutarı 2005 yılında 140.4 milyar dolara çıkarak katlandı.

Çevirme oranı % 77
Bu yılki ortalama dolar tahmini olan 1.4184 YTL kur gerçekleşirse geçen yılki 140.6 milyar dolarlık toplam borç ödemesi 118.7 milyar dolara inecek. Bu da kriz sonrasında ilk kez 22 milyar dolarlık bir azalmaya yol açacak.
* Hazine'nin bu ödemesine karşılık iç ve dış olmak üzere yapacağı toplam borçlanma ise 90.3 milyar dolarda kalacak. Böylece Hazine toplamda 28.4 milyar dolar daha az borçlanacak. Bu da, borç stokunun büyümesini önleyebilecek.
* Buna paralel olarak iç borç çevirme oranı yüzde 77.1'e inecek. Toplam borç çevirme rasyosu ise yüzde 76 düzeyinde gerçekleşecek.
* Hazine'nin bu finansman tablosu ekonominin normalleşmesi ve kamu borç sorununu hafifletme açısından cesaret verici. 2005 sonu için net kamu borcunun GSMH'ya oranının yüzde 56.5'e düşmesi bekleniyor. Bu yıl ise oran daha da gerileyebilir.

Üç faktör etkili
Hazine'nin bu duruma gelmesinde üç ana faktör etkili oldu.
* Bunlardan biri son yıllarda yüksek faiz dışı fazla sağlanması. Nitekim bu rakamın 2005 için ortalama kurla 24 milyar dolar olduğunu hesapladık. Bu yıl da 21.3 milyar dolarlık bir gerçekleşme bekleniyor. Faiz dışı fazla bütçe disiplininin bir sonucu ve net borç ödeyicisi olunmasında önemli bir ayak.
* İkinci ayak ise faizlerin reel olarak düşürülmesindan kaynaklanan bir tasarruf. Bu da, ödemeleri giderek azaltıyor.
* Üçüncü önemli iyileştirme ayağı ise özelleştirme gelirleri ile TMSF gelirleri. Bu yolla 2006'da Hazine'nin 7 milyar dolarlık geliri olacak. Bu kadar daha az borçlanacak.

Neye yol açar?
Hazine'nin bu finansman tablosu, tasarruf sahiplerini bono dışındaki yatırım alternatiflerine, reel ekonomiye ve iş yapmaya özendiriyor ve zorluyor. Bu da ekonomide ve mali piyasalarda normalleşme demek. Çok da istenen bir sonuç.
Demek ki, işe nedenlerden başlandığında, sonuç veya başırı da kendiliğinden geliyor.

Sonuç
"İnsanlar tavırlarını değiştirerek hayatlarını değiştirebilirler" Norman Vincent Peale