|
 |
 |
 |
 23 yılda 138 siyasi parti kuruldu
Türkiye'de 1983 yılından bu yana 138 siyasi parti kuruldu. Bunlardan 48'i siyasi hayatına devam ederken, 18'i Anayasa Mahkemesi'nce kapatıldı, 32'si kendini feshetti, 39'u başka partilerle birleşti, 1'inin kuruluşunu ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı reddetti.
12 Eylül 1980'de siyasi faaliyetleri yasaklanan partiler, 22 Nisan 1983 yılında yürürlüğe giren Siyasi Partiler Yasası doğrultusunda yeniden kurulmaya başlandı.
12 Eylül'den sonra ilk olarak Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) tarihteki yerini aldı. 16 Mayıs 1983 tarihinde
kurulan ve genel başkanlığına emekli orgeneral Turgut Sunalp'in getirildiği MDP, 3 yıl sonra kendini feshetti.
1983 yılında 17 siyasi parti kurulurken, 1987'de ise parti kuran çıkmadı. 1984 ve 1985 yıllarında 1'er, 1986'da 5, 1988 ve 1989 yıllarında 3'er, 1990'da 5, 1991'de 4, 1992'de 12, 1993'te 7, 1994'te 15, 1995'te 9, 1996'da 10, 1997'de 5, 1998'de 4, 1999'da 3, 2000'de 2, 2001'de 11, 2002'de 12, 2003'te 2, 2004'te 4 ve 2005'te de 3 siyasi parti kuruldu.
Zaman içinde Milliyetçi Çalışma Partisi adını Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Birleşik Sosyalist Parti adını Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) ve Yeniden Doğuş Partisi de adını Genç Parti olarak değiştirip siyasi hayatına devam etti.
48 SİYASİ PARTİ FAALİYETTE
Türkiye'de 1983 yılından bugüne kurulan 138 siyasi partiden halen faaliyette bulunan 48'i şöyle:
1- Anavatan Partisi (ANAVATAN)
2- Doğru Yol Partisi (DYP)
3- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)
4- Demokratik Sol Parti (DSP)
5- İşçi Partisi (İP)
6- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
7- Millet Partisi (MP)
8- Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP)
9- Büyük Birlik Partisi (BBP)
10- Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP)
11- Liberal Demokrat Parti (LDP)
12- Büyük Adalet Partisi (BAP)
13- Türkiye Adalet Partisi (TAP)
14- Adalet Partisi (AP)
15- Emeğin Partisi (EMEP)
16- Hürriyet ve Değişim Partisi (HÜRPARTİ)
17- Devrimci Sosyalist İşçi Partisi (DSİP)
18- Ulusal Birlik Partisi (UBP)
19- Aydınlık Türkiye Partisi (ATP)
20- Sosyalist Birlik Hareketi Partisi (SBH)
21- Demokrat Halk Partisi (DHP)
22- Gönül Birliği Yeşiller Partisi (GYP)
23- Eşitlik Partisi (EP)
24- Saadet Partisi
25- Ulusal Muhtariyet Partisi (UMP)
26- Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)
27- Lider Türkiye Partisi (LTP)
28- Bağımsız Türkiye Partisi (BTP)
29- Türkiye Komünist Partisi (TKP)
30- Sosyal Demokrat Partisi (SODEM)
31- Hak ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR)
32- Yurt Partisi (YP)
33- Sosyal Demokrat Halk Partisi (SHP)
34- Genç Parti (GENÇPARTİ)
35- Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi (CDP)
36- Bağımsız Cumhuriyet Partisi (BCP)
37- Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP)
38- Son Çağrı Partisi (SÇP)
39- Sağduyu Partisi
40- Özgür Toplum Partisi (ÖTP)
41- Cumhuriyetçi Demokrat Türkiye Partisi
42- Emekçi Hareket Partisi (EHP)
43- Türkiye Partisi (TRP)
44- Milli Demokrat Halkın Partisi (MDHP)
45- Bizim Parti
46- Halkın Yükselişi Partisi (HYP)
47- Halkın Kurtuluş Partisi (HKP)
48- Demokratik Toplum Partisi (DTP)
KAPATILAN PARTİLER
12 Eylül'den sonra Anayasa Mahkemesi'nce kapatılan 18 partinin adı ve kapatılma tarihleri şöyle:
Huzur Partisi (1983), Türkiye Birleşik Komünist Partisi (1991), Halk Partisi (1991), Sosyalist Parti (1992), Halkın Emek Partisi (1993), Özgürlük ve Demokrasi Partisi (1993), Sosyalist Türkiye Partisi (1993), Yeşiller Partisi (1994), Sosyalist Birlik Partisi (1994), Demokrat Parti-2 (1994), Demokrasi Partisi (1994), Demokrasi ve Değişim Partisi (1996), Emek Partisi (1997), Diriliş Partisi (1997), Refah Partisi (1988), Demokratik Kitle Partisi (1999), Fazilet Partisi (2001), Halkın Demokrasi Partisi (2003).
Anayasa Mahkemesi'nde, 19 Kasım 2005 tarihinde yaptığı 3. Olağanüstü Büyük Kongresi'nde tüzel kişiliğine son veren Demokratik Halk Partisi (DEHAP) ile Hak ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR) hakkında açılan kapatma davaları ise halen sürüyor.
1 PARTİNİN KURULUŞU REDDEDİLDİ
Partilerin Siyasi Partiler Yasası'nın öngördüğü şartları taşıyıp taşımadığını inceleyen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, bu süre içinde sadece 1999 yılında Kurtuluş Huzur Partisi'nin kuruluşuna onay vermedi.
FESİHLER
Parti değiştiren milletvekillerinin vekilliklerinin düşürülmesini düzenleyen Anayasa hükmü 1985 yılında değiştirilmeden önce, bu engeli aşmak için 20'nin üzerinde ''hülle'' adı verilen siyasi parti kuruldu.''Söz Milletindir Partisi'' ve ''Demokratik Sosyalist Parti'', kuruldukları gün başka bir partiyle birleşerek en kısa ömürlü partiler oldu. 1983 yılından sonra kurulan toplam 32 parti çeşitli nedenlerle kendini feshederken, toplam 39 parti de diğer partilerle birleşti.
DEĞİŞİK İSİMLER
Bu arada bazı partilerin kurucuları, misyonlarını seçmenlere anlatmak için ilginç isimler kullandı. Yaşar Sultan'ın kurduğu ''Türkiye Sultan Partisi''nin yanı sıra
''Türkiye Özürlüsü ile Mutludur Partisi'', ''Yeni Yüzler Partisi'', ''Son Çağrı Partisi'', ''Sağduyu Partisi'', ''Medeniyet Hayvansever Ekonomi ve Tarım Partisi'', siyasi yaşamı isimleriyle de renklendirdi.
(AA)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
