Euro'ya ne oluyor?

Eurodolar paritesi yıl başında 1.36 iken şimdi 1.17 düzeyine geriledi. Euro değer kaybetti. Dolar değer kazandı. Peki neden?
Sanayileşmiş ülkelerin döviz kurları arasındaki ilişkileri incelerken özellikle iki noktayı unutmamamız gerekiyor. Birincisi, döviz kurları ileriye dönük gelişmelerden etkilenirler. Önceden hesaplanan getirilerinde değişimlerin ortaya çıkma olasılığı, onun değerinin düzeyine ve oynaklığına etki eder. Döviz kuru geçmişle ilgilenmez. İlerideki gelişmelere bakar.
İkincisi, döviz kuru ilişkilerini uzun, orta ve kısa, hatta günlük, dönemler halinde ele almak gerekir. Uzun vadeli ilişkiler yapısal nedenlerle ilgilidir. Hangi ekonomi güçlü ise ve bu gücünün süreceği beklenirse, o ülkenin parası değer kazanır. ABD ekonomisinin güçlülüğünü sürdüreceğine ve sorunlarını çözeceğine inanılırsa, dolara talep artar, değeri Euro, Yen gibi temel paralara kıyasla yükselir.

Haberin etkisi
Kısa vadede, hatta gün içinde, değişimlerin en önemli nedeni ise "haberlerdir". Haberin döviz kurlarına etkileri konusunda 80'li yıllarda bir çok çalışma yapılmıştır. Bu araştırmaların sonuçları, haberlerin kısa dönemde döviz kurlarını etkilediğini bize göstermektedir.
Ancak, haberlerin türlerine göre etkileri farklılıklar göstermektedir. Olumlu haberler doları daha fazla etkilerken, Euro'yu etkisi göreli olarak azdır. Önceden planlanmış makro ekonomik verilerin açıklanması döviz kurlarına sınır ölçüde tesir etmektedir. Buna karşı beklenmeyen ve süpriz niteliğindeki haberlerin etki gücü fazladır.
Bu gerçekleri dikkate aldığımızda, üç önemli ve süpriz nitelikteki haberin Euro'ya kısa dönemde değer kaybettirdiğini görmekteyiz.
* Birincisi, Avrupa Birliği anayasasının referandum oylaması. Fransa ve Hollanda'da alınan souçlar hayal kırıklığı yarattı. AB ile ilgili ileriye dönük bekleyişleri değiştirdi.
* İkincisi, Paris'te beklenmeyen ayaklanmalar. Avrupa'nın ne derecede kırılgan bir sosyal yapısı olduğunu ortaya çıkardı.
* Üçüncüsü ise, Avrupa Merkez Bankası'nın faiz politikasında gösterdiği kararsızlık ve açmazlar. 1999 ile 2005 yılları arasında gözlenmeyen dolarEuro arasındaki reel faiz ilişkisinin tekrar ortaya çıkması, Euro'ya değer kaybettirdi.

Gelecekte ne olacak?
Bu üç süpriz gelişme, yılın başlarında beklenmiyordu. Avrupa Birliği güçlü bir görüntü içindeydi. ABD'nin bütçe ve cari işlemler açığı sorunu sürüyordu. ABD Merkez Bankası'nın faizleri kararlılıkla arttıracağı tahmin edilmekle birlikte, Avrupa Merkez Bankası'nın faizler konusunda bu denli pasif davranacağı düşünülmüyordu.
Önümüzdeki dönemde, kısa dönemli ve günlük dalgalanmalar gelecek haberlere bağlı. Süpriz haberler çıkmazsa, Euro ve dolar fiyatları arasında dengenin 1,5 ile 2,0 civarlarında oluşması mantıklı. Dolar faiz oranlarındaki artışın sürmesi ve Euro bölgesinden gelecek beklenmeyen sürpriz nitelikteki olumsuz haberler, pariteyi başka noktalara kaydırabilir.
Uzun dönemli fiyatlar ise, AB ve ABD'nin yapısal sorunlarına yaklaşımlarına bağlı. AB Lizbon kararlarını uygulamak için adım atarsa, ABD ise bütçe açığını düzeltmek amacıyla önlem alırsa döviz kurları arasındaki denge uygulama sonuçlarına göre şekillenecek.