Petrol ve ABD faizi

Herşeyin light ürünü olur da petrolün olmaz mı? Olur, olur. Petrol piyasası uzmanları düşük kükürtlü ham petrole "light petrol" ya da brent petrol derler. Light ürünler, pahalıdır, kalitelidir. Dünya borsalarında ağırlıklı olarak Londra kanalıyla brent petrol izlenir. Petrolde de mevsimsellik faktörleri fiyatları etkiler. Genelde kasım, aralık ve ocak ayında light ürünlerde fiyatlar düşer.
Ancak hiç şüphe yok ki ham petrolün 2006 yolculuğu dünya ekonomisinin temel göstergesi olacak. Ve özellikle petrol faturası, ABD'de faiz silahını nasıl etkileyecek?

Faiz politikası
ABD'de enflasyonu tetikleyen en önemli unsurlardan birisi benzin ve motorin fiyatları.
ABD, dünya petrolünün yüzde 25'ini, dünya benzin üretiminin 40'ını tüketiyor. Zaten 2005 yılında ABD'deki ikiz açıkların (bütçe ve cari açık) artmasının en temel nedeni, yüksek fiyatlı petrol ve petrol ürünleri ithalatıydı. Bu, enflasyonist bir baskı yaratıyordu. Hem enflasyonu dizginlemek hem de ikiz açıkları kapatmak için ABD'nin bir yöntem bulması gerekiyordu.
Yöntem bulundu; Enflasyonu düşürmek için ABD Merkez Bankası (Fed), faizleri artırmaya başladı. Hiç şaşırmayın. Türkiye'de Merkez Bankası faizleri artırınca ne oluyorsa, ABD'de Fed faizleri artırınca da aynı şey oluyor. Merkez Bankası faiz artırmadan önce, faiz artışlarının gelebileceğini algılayan yatırımcılar önceden bonodan çıkıyor. Olayı geç algılayanlar ise panikle satış yapıp bonodan çıkıyorlar. İlk çıkan kazanıyor, sona kalan dona kalıyor. Bono fiyatları peşpeşe gelen satışla düşüyor.

6 ülke fonluyor
ABD de cari açığın GSMH'ye oranı yüzde 6.5 civarında. Aynen Türkiye'de olduğu gibi. Ama iki ülke arasında büyük fark var. ABD'nin 10 yıllık tahvillerine Çin başta olmak üzere Japonya, Güney Kore, Hindistan, Rusya ve Ukrayna tarafından yatırım yapılıyor. 6 ülke kendi cari fazlasıyla ABD cari açığını fonluyorlar. 2005'te artan petrol fiyatları pek çok üretici ülkeye para kazandırdı. Bu para 2005 yılında gelişmekte olan ülkelere gitti. Ama 2006'da ABD'nin izlediği faiz politikasına bağlı olarak yönünü bu ülkeye çevirebilir.
O halde durumu ne belirler? Petrol fiyatları. Peki, petrol fiyatları nasıl düşer? Ya üretici ülkeler gönüllü olarak fiyatları aşağıya çekerler, ya da FED yine enflasyon nedeni olarak petrol fiyatlarını bahane edip faiz artırmaya devam eder. Her koşulda da ABD'de düşen bono fiyatları yabancı yatırımcılar için cazip olur. Ve yatırımcılar dolarlarını alıp ABD'ye dönmek isteyecekleri için dolar değer kazanır. Ve tüm ülkelerin para birimleri az ya da çok dolar karşısında devalüe olur. Dünyada faizler yükselir. Bu durum en çok kimi kaygılandırır? Elbette gelişmekte olan ülkeleri.

Rafineri marjı
Ama asıl kimi üzer derseniz, ham petrol alıp işleyen rafineri sahiplerini.
Çünkü rafinericiler ham petrol fiyatları yükseldikçe rafineri marjlarını artırır. Petrol fiyatları düştü mü rafineri marjları da düşer. Ortalama rafineri marjı varil başına 5 dolar civarında iken Tüpraş'ın rafineri marjı 8 dolar. Bir taraftan ABD'nin faiz silahı, bir taraftan petrol fiyatlarıyla birlikte rafineri marjı Tüpraş'ı dolayısıyla yeni patronu Koç Grubu'nu da çok etkileyecek.
Koç, Tüpraş'ta tek patron biziz noktasından stratejik ortak arama noktasına geldi.
Stratejik ortak hazır mı? OMV henüz evet demedi. Shell, Türkiye ile ilgili ne düşünüyor, son sözü söylemedi!