 |  |
 |
|
Şekerdeki kâr eroinde yok
Uzun zamandır yazmayı düşündüğüm bir konuydu.
Dün Sabah'ın ekonomi sayfalarında haberi görünce "Zamanı geldi geçiyor" diyerek "şeker mevzusuna" el atmaya karar verdim.
Ekonomi sayfamızdaki haberin başlığı "Mısır lobisi pancara karşı" şeklindeydi.
Aslında durumu özetleyen bir başlık ama Türkiye'de mısır lobisinin, pancar lobisini yenmesine imkan yok.
Çünkü Türkiye şekeri pancardan üretiyor. Yıllar önce bu yola girilmiş, on binlerce pancar üreticisi ve buna göre organize olmuş bir şeker sanayisi var.
Türkiye şekerini pancardan üretiyor. Bu yüzden de "pahalı" şeker yiyoruz. Öyle ki, dünya fiyatı 250-300 dolar olan şekerin fiyatı Türkiye'de 1200 dolar.
Çünkü şekeri pancardan üretmek pahalı bir iş. Hal böyle olunca, Türk insanı şekere 5 misline yakın bir para ödemek zorunda kalıyor.
Tabii şeker bu fiyata satılınca, bu fiyatı korumak için gümrük duvarları ve üretim kotaları inşa ediliyor. Bunun sonucunda haliyle "kaçakçılık" başlıyor.
Kaçakçılıkta üç yol var. Biri kota dışı üretim, diğeri ihraç etmek üzere "ucuza", yani dünya fiyatlarına üreticilerden alınan şekerin iç piyasaya verilmesi veya Suriye'den ucuza alınan şekerin Türkiye'ye kaçak olarak sokulması.
Bugün Türkiye'deki şeker üreticilerinin büyük bölümü "kota dışı" şeker üretiyorlar. Diyelim ki, bir şeker fabrikasına yüz ton üretim kotası verilmiş. Fabrika gece çalıştırılıyor, kota fazlası şeker üretiliyor ve bu iç piyasaya veriliyor.
Çünkü denetim yok. Gelişmiş ülkelerde şeker fabrikalarının üretimi fabrikalara yerleştirilen "sayaçlarla" kontrol edilirken, Türkiye'de "kesilen fatura" üzerinden kontrol ediliyor. Tabii fazladan üretim yapan, bunu faturasız sattığı için çift taraflı bir kayıp meydana geliyor.
Bütün bunları kontrol etmesi gereken kuruluş ise "Şeker Kurumu."
Ancak Şeker Kurumu bunu yapamıyor.
Çünkü son dönemlerde giderek etkin hale gelen ve trilyonluk cezalarla piyasayı düzene sokmaya çalışan kurum "birilerinin ayağına basınca" hızla ortadan kaldırıldı.
Şimdi piyasa tamamen kontrolsüz.
Ve bugün şeker kaçakçılığındaki kâr başka hiçbir işte yok. Eskiden "beyaz işi" denince akla eroin kaçakçılığı gelirdi.
Bugün şeker kaçakçılığı çok daha kârlı ve tehlikesiz..
|
