Tokat'tan kraliçeye kiraz
Tokat Valisi Ayhan Nasuhbeyoğlu sakin sakin, "Geçen yıl Tokat'ın vişnesini Buckhingham Sarayı'na gönderdik. Kraliçe Elizabeth özellikle Tokat vişnesi istemiş" deyince şaşırmadık, hoşumuza gitti. Tokat'ta vişne sezonu temmuz ayının ortasında bitiyor. Oysa Kızılöz köyünde kaliteli vişne eylüle kadar devam ediyor. Bu köy de İngiltere Kraliçe'sine vişne ve kiraz gönderiyor. Görünen o ki; Türkiye, AB yolculuğunda yaş sebze ve meyvede çok şanslı. Tokat ili de bu şansını iyi kullanmak arzusunda olduğunu Türkiye'de ilk kez bir ilin ürün haritasını hazırlayarak göstermiş. Tablo çarpıcı. Tokat'ta 700 bin vişne, 500 bin şeftali, 350 bin elma , 150 bin kiraz ağacı var. Tokat, meyve merkezi.
Çivi bile çakılmadı! Ancak Tokat sadece meyvede değil, 500 bin tonluk üretimiyle domates başta olmak üzere bağcılıkta da çok iddialı. Ama gelin görün ki; bu kadar sulak topraklar, bu kadar tarıma elverişli arazi olmasına rağmen, milli gelir hala 1500 doların altında. O yüzden Tokat da diğer iller gibi teşvik yasasından yararlanmış. Ama organize sanayi bölgesinde deyim yerindeyse in cin top oynuyor. Tek bir fabrika yatırımı yapılmamış, çivi bile çakılmamış. Meşhur teşvik yasası burada çoktan çökmüş. Yoksulluk kader değil, kaderi değiştirecek olan anlayış. Bu yüzden AB yolculuğunda en çetrefilli tarım dosyası Kırsal Kalkınma Programı. Nüfusu tarıma dayalı illerimiz için ise yerel yönetimlerin bakış açısı ve vizyonu hayati derecede önemli. İşte milli gelirden doğru dürüst pay alamayan beş ilimiz... Çok değil, üç yıl önce bir araya gelmişler ve kendi tarihi ve ekolojik zenginliklerini dünyaya anlatmaya karar vermişler. Gümüşhane, Giresun, Erzincan, Sivas ve Tokat ; Kelkit Platformu'nu oluşturmuşlar. Biz bu beş şehre "beşi bir yerde" diyoruz. Beş şehir "Kelkit Havzası Kalkınma Birliği" Türkiye'ye iyi bir "Kırsal Kalkınma Projesi" sunmak için çalışıyor. Üniversiteyerel yönetimsivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği halinde giden projede bize göre yerel insan gücünü planlamada ve katılımcı yapmada sorun var gibi geliyor.
Domates krizi Programı izlerken aynı zamanda Tokat'taki işletmeleri gezdik. Üretici birliklerini, çiftçileri dinledik. Ve Kelkit Havzası Kalkınma Birliği'ne mesafeli duruşlarını anlamakta güçlük çektik. Çiftçi Nuri İkikat, " Planlama yapmayı komünistlik, kapitalist olmayı da hırsızlık sandık, yanıldık. Şimdi yol ayrımındayız. Üretimle doğru yolu bulacağız" diyor. Ve iş kaliteli üretime gelip dayanıyor. En çarpıcı örneği; Rusya ile yaşanan domates krizi. Acaba niye? Domateste ömür billah sinek olmaz, akdeniz sineği turunçgillerde olur. Akdeniz sineği krizi ile acaba Türkiye olarak yine hangi gerçeği gözden kaçırdık? Elbette gıda güvenliği meselesini... Rusya kaliteli ve güvenli domates istiyor. Türkiye çok fazla standart ve gıda güvenliğinin üzerinde durmuyor. Sonuçta ne oldu? Kırım, çok kaliteli domates üretmeye başladı . Rusya, Türkiye yerine Kırım'a yönelince domates krizi sineğine dönüştü. Pazar savaşı işte...
|