Yamani düğünde piyasa panikte

Birinci sayfadan devam.

New York borsasında dün petrolün varili 62.31 dolara kadar çıktı. Oysa bir gün önceki hafif gerilemeye bakıp, "Satış baskısı"nın etkisiyle fiyatların 60 doların altına ineceği beklentisi vardı.
Havadan nem kapan piyasada bu yeni artış dalgasına yığınla gerekçe sayılıyor: Meksika Körfezi'nde kasırga döneminin başlaması. (Peş peşe 11 kasırga bekleniyor...) ABD'de 4 rafinerinin teknik sorunlar nedeniyle devre dışı kalması. (Piyasaya günde 500 bin varil daha az benzin verilmesi anlamına geliyor...) Amerikan stratejik rezervlerinin azalması. Hindistan'ın bir platformunun batması. (Günde 110 bin varillik kapasitenin devre dışı kalması demek...) Bunlara 1986'da petrol fiyatlarındaki düşüşü durduramadığı için hem de bir OPEC toplantısı sırasındaYamani'yi azleden Suudi Arabistan Kralı Fahd'ın ölümünün petrol çevrelerinde yarattığı heyecanı ekleyin.
Bitmedi; İran ile AB/ABD arasında giderek daha da tehlikeli sulara sürüklenen nükleer krizini not edin.
Suudi Arabistan ile İran'ın piyasaya günde 13 milyon varil petrol verdiğini hatırlayın. (OPEC'in toplam üretiminin yarısı...)

100 dolar tahminleri
Korkutmak gibi olmasın ama önümüzdeki bir-iki ay içinde kara altının daha da tırmanacağı tahminleri yapılıyor. Neden? Cevap: Bunlara ek olarak kuzey yarıkürede güze girilecek. Kışa hazırlık talebi yukarı çekecek. (New York ve Londra borsalarında petrol vadeli işlem görüyor. 2-3 ay sonra teslim gibi...) Peki nereye varacak işin sonu? Elimizde bir açıklama, bir tahmin ve iki senaryo var. Açıklama "ChevronTexaco" grubu başkanı Dave O'Reilly'nin: "Ucuz petrol dönemi bitti." Geçen Şubat'ta bu konuşmayı yaptığı sırada, petrol 40 dolar kadardı.
Tahmin uluslararası yatırım bankası "Goldman Sachs"ın: "Yıl sonuna kadar petrolün varili 100 doları geçebilir."
(IMF de bu olasılığı ciddiye alıyor.) Senaryolara gelince; ikisini de ABD Enerji Bakanlığı hazırlattı.
Biri kötü: Bakanlık bir uzmanlar kuruluna "Diyelim ki, Nijerya'da etnik isyan, Suudi Arabistan'da terör olayları yüzünden yabancıların boşaltılması, ABD'de bir petrol grubunun Çinliler'ce satın alınması yüzünden patlak veren siyasal gerilim gibi nedenlerle günlük dünya petrol üretimi 3.5 milyon varil azaldı. Yani 83 milyon varilden 80 milyonun altına indi. Ne olur?" Uzmanlara yanıt için sadece yarım gün süre verildi. İşte vardıkları sonuçlar: "Petrolün varili 151 dolara çıkar, pompa fiyatı ise ikiye katlanır. Amerikan ekonomisi resesyona girer, borsa endeksi yüzde 28 düşer, 2 milyon kişi işini yitirir."

İnşallah doğru çıkar
İyi senaryo da şöyle: "Aslında sıkıntı yok. Arz talebi karşılıyor. Spekülatörler talebi şişkin gösteriyor. Bu balon yıl sonuna kadar patlayacak. Petrol 25-27 dolara inecek."
Her ne kadar bakanlarımız "Petrol fiyatlarında öngörülenin üstündeki artış, enflasyon hedefini bozmaz" (Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener), "Petrolde ekstra maliyeti rahatlıkla çevirebiliriz" (Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen), "Petroldeki artış Türk ekonomisini etkilemez" (Maliye Bakanı Kemal Unakıtan) gibi güvenceler verseler de, biz iyi senaryonun gerçekleşmesi için dua edelim.
Çünkü zaten alarm veren cari açığın petrolün varili 100 dolara çıkarsa hangi düzeylere ulaşacağını düşünmek bile kâbus görmeye yeter. Maazallah!