Sigara baronlarının vergi keyfi

Türkiye'de üretim yapan yabancı sigara üreticileri uzun süredir Maliye Bakanlığı ile sürdürdükleri vergi pazarlıklarında arzu ettikleri sonucu aldılar. Maliye Bakanlığı, yerli tütünü desteklemek amacıyla sigarada uyguladıkları vergileme biçiminde yerli tütün içeren sigaralara daha az vergi, diğerlerine daha çok vergi koyuyordu. Böylelikle yerli tütün içeren sigaraların satış fiyatları daha düşük, diğer lüks sigaraların satış fiyatları da daha yüksek oluyordu.
Ancak yabancı sigara üreticileri sigaraların harmanlarıyla oynayarak daha az vergi ödeyip daha yüksek kar elde eder hale geldi. Çünkü Tütün ve Alkol Piyasası Üst Kurulu firmaların beyanları ile yetinip, beyan edilen harmandaki yerli tütün oranlarının incelemesini yapması mümkün olamıyordu.
Bunun üzerine Maliye Bakanlığı alternatif vergilendirme üzerine çalışmalara başladı ve en sonunda vergi düzenlemesini değiştirdi. Yeni uygulamaya göre, üreticilerin kullandıkları harman yapısı ne olursa olsun yüzde 58 nisbi vergi ve bir de 1 milyon 200 bin vergi alt sınırı uygulanacak. Bu uygulama Marlboro, Parliament ve Camel gibi lüks sigaraları üretenlerin daha fazla kar etmelerine imkan sağladı. Bundan böyle ucuz sigaralar daha pahalı satılmak zorunda kalınacak, lüks sigaralarda ise kâr marjları daha da yükselecek.
Neden mi? İşte size nedeni: Fiyatı 1 milyon TL olan sigarada vergi tutarının yeni düzenlemeye göre 580 bin TL vergi olması gerekir. Maliye bu uygulamaya "hayır" diyor. "Her ne kadar yüzde 58 nisbi vergi alacaksam da bu miktar 1 milyon 200 bin TL den az olamaz." O zaman 1 milyonluk sigarada 580 bin yerine 1 milyon 200 bin TL vergi alınacağına göre bu sigaranın da satış fiyatı daha da yükselecektir. Lüks sınıf sigarası sayılan sigaralarda yüzde 58 vergi alınacak, garibanların içtiği yerli tütün harmanından yapılan sigaradan ise yüzde yüz dolayında vergi alınacak.
Nerede kaldı adaletli vergi sistemi? Zenginlerin içtiği lüks sigaraya daha düşük tutarda vergi, orta ve fakir kesimin içtiği sigaradan daha çok oranda vergi. Bu mudur adaletli vergi sistemi? Bence bu sorunun çözümü çok zor değil. Ucuz ve pahalı sigaralar için iki ayrı vergi alt sınırı belirlenebilir. Bu da hem pahalı sigaraların kar marjını kısıtlar hem de vergi gelirini artırır. Ayrıca iki kademeli bir vergi sistemiyle hem Türk tütünü korunup hem de istenen vergi tahsilatı sağlanabilir.
Bu uygulama en çok Tekel'in satışlarını vuracaktır. Yerli tütün kullanımı cazibesini kaybedecektir. Sigara baronlarının cüzdanları biraz daha şişecektir. Yabancı sigara üreticileri bir taraftan karlarına kar katacak, öte yandan rakipleri olan Tekel'in altına konulan dinamiti büyük bir keyifle izleyecektir. Çünkü Tekel ürünlerine zam yaparken onlar paylarını artırmanın sefasını süreceklerdir. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ı merak ediyorum. Bu uygulamaya kendisini ikna edenler kim? Her zaman ve her yerde olduğu gibi sigara baronları mı?