Yüksek büyüme döneminin sonu

İlk işaret ağustosta geldi. Eylül rakamları sanayide işlerin yavaşlamakta olduğunu gösterdi. Nihayet dün yüzde 1.5 olarak açıklanan ekim ayı verileri sanayi üretiminin artışında kademeli bir düşüşü kesinleştirdi. Yüzde 1.5 rakamı son 32 ayın en düşük sanayi üretimi. Bitişikteki tabloda da görülüyor, ekonomi yeniden 2002 Mart ayında sanayi üretiminin yüzde 19.5'luk artışıyla büyümeye geçmişti. Ekim ayındaki yüzde 1.5 artışa, tek bir aya ait olsa ve başka verilerle desteklenmese, geçici bir rakam gözüyle bakabilirdik.
Ancak 32 ay gibi Türkiye şartlarında uzun sayılabilecek yüksek bir artış döneminin sonunda kademeli bir düşüşle buraya gelinmesi, sanayi üretiminde bir dönemin sonununa varıldığını düşündürüyor bize.
Üstelik 2005 programında büyüme hedefi yüzde 5 olarak alınmış. Yani zaten büyüme hızının azaltılması hedefleniyor veya bekleniyor.
Yine ekim ayı sonunda açıklanan
2005 Programı'nda 2004 büyüme hızı yüzde 10 olarak alındı. 1 Aralık'ta açıklanan Katılım Öncesi Program'da ise bu rakam yüzde 9.6'ya indirildi. Bilgilere önceden ulaşan kamu kesimi büyüme beklentisini biraz daha düşürdü. Bir anlamda 2005 için beklenen durulma erken geldi ve 2004'ün son 23 ayında ortaya çıktı. Merkez Bankası da bir süreden beri hem Aylık Enflasyon Raporu'da hem de Öncü Göstergeler Endeksi'nde büyümenin hız kesebileceğini tahmin ediyordu.
Ayrıca belirtelim ki, 32 aylık yüksek üretim döneminde 2001 krizinin verdiği ekstra bir artış vardı. Uygun ortam bulmasıyla kriz döneminde ertelenen talebin harekete geçmesi sonucu başta otomobil, beyaz ve kahverengi eşyada büyük bir canlanma yaşandı. Şimdi ekim ayı sanayi üretiminin 32 ayın en düşük düzeyine gerilemesiyla artık ertelenen talebin doygunluğa ulaştığı sonucu çıkartılabilir. Harcama gücü olanlar birikmiş taleplerini doyurdular. Otomobil satışlarındaki durgunluk ta bunun göstergesi.
Peki 17 Aralık'ta AB'nin Türkiye kararı olumlu olursa, büyümedeki durulmayı nasıl etkiler? Karar büyüme yeniden yükselişe döndürür mü? Devam edeceğim.

Sonuç
"Bahçenin gülünde beka ve gül mevsiminde vefa yoktur"
Sadi