Vade uzadı

Hazinenin 3 yıllık tahvil satması genellikle olumlu karşılanırken bazı eleştiriler de geldi. Türkiye enflasyonu kademeli olarak önce 2005'te yüzde 8'e ve ardından izleyen yıllarda yüzde 5'in altına çekmeyi planlıyor. Ancak 3 yıl için yüzde 21.10 dolayında faiz taahhüdüne girildiği için enflasyon düştükçe Hazinenin ödeyeceği reel faiz de artacak. Bu Hazinenin üstlendiği faiz riski. Eğer enflasyon düşmez de tersi yönde seyrederse o zaman da piyasanın üstlendiği risk devreye girecek.
Faizlerin aşağı inmesini beklediği halde Hazine'nin yüzde 21'lik bir borcun altına girmesi maliyetli bir yöntem ancak şu anda başka da çare yok. Bu tip kağıtlarda Hazine'nin maliyetten çok vadenin üzerinde durmasını anlayışla karşılamak lazım. Üç yıllık yerine 3 ay vadede borçlansaydı Hazine, daha düşük bir reel faiz taşıyarak borçlanmış olabilirdi. Ama o durumda 3 ay sonra yine borçlanmak zorunda kalacaktı ki bu zorunluluk faiz düşüşünün önünde bir engel. Burada Hazine'nin 3 yıl vadede borçlamasının doğru ancak sabit faizli enstrüman seçmesinin yanlış olduğunu söyleyenler var. Bu eleştiride haklılık payı var ancak değişken faizli kağıdı piyasa sevmiyor. Bu nedenle Salı günkü ihaledeki ilgi değişken faizli ihalede olmazdı. Dolayısıyla Hazine doğru olanı yaptı.
Üç yıllık borçlanmanın yarattığı psikolojik etki var. Hazine'nin üç yıllık vadede borçlanabilme yeteneğine kavuşmuş olması diğer vadelerdeki faizleri de aşağı çekici etki yapıyor. Yani Hazine 3 yıllık borçlanarak gelecekte yüksek faiz ödemek zorunda kalacak ancak diğer vadelerde yapacağı tasarruf bunu telafi edecektir.
Hazine bir süredir 3 yılı denemek istiyordu ama koşullar izin vermedi. Birkaç ay önce denemiş olsaydı yine kağıt satabilirdi ancak faiz yüzde 25-26'nın üzerinde olacak ve daha yüksek bir reel faiz taşımak zorunda kalacaktı. Bence 3 yıllık borçlanmada iyi bir zamanlama yaptılar. Hazine'nin 3 yılı tekrar denemesini ve ardından 4 ve 5 yıllık kağıtlara yönelmesini bekliyorum.
Hazinenin burada dikkatli davranıp, uzun vadeli iskontolu kağıtlara çok fazla yüklenmemesi gerektiğini tavsiye edenler var. Buradaki referans ise uluslararası standartlar, yani gelişmiş piyasalar. Bu piyasalarda sabit faizli kağıtlar genellikle 1 yıl ve daha kısa vadeler için kullanılıyor. Bir yılın üzerinde ise değişken faizli kağıtlar kullanılıyor. Ama dedik ya bizdeki sorun piyasanın değişken faizlilieri çok sevmemesi. Bireysel emeklilik fonlarına uzun vadeli değişken faizli kağıtların pazarlanması öneriliyor. Bu öneri üzerinde durulabilir. Hazine'nin rahat borçlanması iyi bir şey. Bu aşamada Hazine'nin Merkez Bankasına olan borcunu ödeyerek TCMB'yi daha etkin bir para politikası izler hale getirmesini tartışma zamanı gelmiş olabilir.