|
 |
|
GÜNTAY ŞİMŞEK
Özelleştirme kazıkları
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Tekel ve Tüpras ihalelerinde teklif verme süresinin geçen Cuma günü dolması sebebiyle, medyada çıkan değerlendirmeler için 'Çok iyi, ne kadar yüksek degerlendirilirse benim için o kadar iyi' şeklinde açıklama yaptı.
Bakan, özelleştirmeden haklı olarak para bekliyor. Fakat, özelleştirmeyi sadece bu mantıkla yapmak doğru değil. Geçmişte olduğu gibi özelleştirilmek üzere olan şirketlerin imtiyaz haklarının son anda el altından özel sektöre aktarılması da o derece yanlış hatta aldatma olarak değerlendirmek gerekir.
İşte bir tuhaf özelleştirme örneği;
Deniz Nakliyat T. A.Ş'nin özelleştirilme hikayesi, özelleşecek kuruluşlara talip olan müteşebbisler için ciddi tercrübeler ortaya koymakla kalmıyor, devletin şirketini satarken nasıl müdebbir bir tüccar gibi davranarak kazık attığını, aldattığını ortaya koyuyor.
Deniz Nakliyatı alan konsorsiyum (denizci 10 ayrı grup yüzde 10 hisseye sahip ve her grup da kendi içinde başka ortaklardan teşekkül) özelleştirme sonrası bir dizi süprizlerle karşılaşmış. Devletin Deniz Nakliyat'a ait olarak gösterdiği mal varlıkları başkasına ait çıkmış, kurumda çalışan kapsam dışı personelin maaşlarının ödenmesinde devlet sorumluluklarını yerine getirmemiş. Daha vahimi Deniz Nakliyat'ın esas işini oluşturan, imtiyazlı kılan Ro-Ro hattı, konteyner seferleri devir-teslimin son gününde özelleştirmeye katılmayan başka firmalar hediye edilmiş.
Başlangıçta Deniz Nakliyat'ın özelleştirilmesinde bir numara olduğunu düşünür, özelleştirmeye katılan denizciler de kendilerini iyi anlatamadıklarından onların serzenişlerini başkaları gibi ben de dikkate almazdım. Star Gazetesi, mevzuyu 'Kaptanlama' başlığı ile yeniden gündeme getirince, Deniz Nakliyat'a detaylı bir göz atmak vacip oldu. Uzan'ın aldığı oyla Türk siyasetine yaptığı katkı gibi, Uzanlama mantığıyla yapılan haber de bir hayra vesile oldu. Gördük ki, asıl devlet denizcileri kapaklamış. Özelleştirme esnasında pazarlık unsuru olan bir çok kalem, özelleştirme sonrası kurumu satın alanların elinden uçup gitmiş.
Genel Müdürlük binasının yüzde 50'si bir vakıfa ait çıkmış. Şirketin tek kazanç sağladığı Haydar Paşa - Trisete Ro-Ro Hattı (Türkiye-İtalya) kurumun yeni sahiplerine devrinden üç gün önce, genel müdür kanalıyla yeniden özelleştirilerek UND Ro-Ro İşletmeleri AŞ ve UND Denizcilik AŞ'ye peşkeş çekilmiş.
ABD-Türkiye arasındaki konteyner hattı da başka bir özel sektöre kuruluşuna yine bürokrat marifetiyle çaktırmadan teslim edilmiş. Bu iki operasyonu başarıyla gerçekleşktirerek hızlı özelleştirme örneği veren, son dakika da Deniz Nakliyat'ın Ro-Ro ve konteyner hatlarını özel şirketlere, talandan mal kaçırır gibi devreden bürokratlar yeni şirketlerinde göreve başlamışlar.
Deniz Nakliyat, denizde Türk bayrağı dalgalandıran stratejik kuruluş olması nedeniylede bir çok gemisi Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) yüklerini taşımak üzere dizayn edildiğinden asli görevlerinden birisi de orduya hizmettir. Fakat, özelleştirme sonrası bir tokat da TSK'dan gelmiş. Ordunun bazı ileri gelen ama taşımacılık ve stratejisinden anlamayan takımı da, ihalenin şartnamesine aykırı olarak, yabancı gemiyle taşıma yapmaya çalışan bir-iki kişilik küçük firmaya TSK'nın işlerini havale etmişler.
Deniz Nakliyat'ın yeni yönetimi TSK'ya yüzde 55 indirim önermesine rağmen de teklifi geri çevirip, fazla itiraz etmemeleri için geriye dönük olarak, ihale şartnamesinde olmadığı halde ekstradan 500 bin USD'lik fatura çıkarıp tahsil etmişler. Gemiler askeri yük taşıyamayınca mecburen bir sürü masraf yapılarak konsepti değişitirilmiş.
Özetle; Deniz Nakliyat 59 milyon peşin, 40 milyon da şirket borçlarıyla toplam 99 milyon USD'ye özelleştirildiğini sanıyorduk. Ancak, gördük ki Deniz Nakliyat yeni sahiplerine oldukça tuzluya mal olmuş. İhale şartnamesinde olmayan ve sonradan ortaya çıkan borçlar sebebiyle şirketin ayakta durması için iştirakçiler milyon dolarlar yatırmak zorunda kalmışlar.
Devlet yetkilileri de gelişmeler karşısında şirketin borçlarını POAŞ'ta olduğu gibi öteleme yerine, denizcilere itelemiş. Borçlara ihale şartnamesinde olmayan faiz uygulamış. Hatta faizin faiziyle ve hesapta olmayan borçların ortaya çıkmasıyla Deniz Nakliyat, soyulup soğana çevrildikten sonra yeni sahiplerine 153.5 milyon USD'ye mal olmuş. Tüpraş, THY ve Tekel'e talip olanların dikkatine...
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
